Odznaka AK przyznawana za udział w akcji "Burza"

Akcja Burza w Okręgu Lublin AK – część akcji wojskowej zorganizowanej i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, pro­wa­dzo­na w granicach II Rzeczy­pos­po­li­tej.

Akcja Burza w Okręgu Lublin AK była prowadzona od 20 do 29 lipca 1944.

W "Burzy" wzięły udział oddziały 3 Dywizji Piechoty AK, 9 Dywizji, 15 pułku piechoty oraz 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty. Do działań włączyły się też oddziały Batalionów Chłopskich i Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa. Ogółem wszystkie zmobilizowane siły liczyły do 20 tysięcy ludzi.

Partyzanci atakowali wycofujące się jednostki niemieckie na całej długości szlaków komunikacyjnych przebiegających przez Lubelszczyznę. W kilkunastu przypadkach bronili pacyfikowane przez hitlerowców miejscowości. 22 lipca 3 batalion 7 pp kpt. Bolesława Flisiuka - "Jaremy" w Puchaczowie blokował odejście jednostki niemieckiej. Wsparcia ogniowego udzieliła artyleria sowiecka. Do niewoli wzięto około 100 jeńców z dowódcą dywizji włącznie. Zdobyto znaczne ilości uzbrojenia.

Na Zamojszczyźnie walczyły oddziały 9 pułku piechoty AK mjr Stanisława Prusa "Adama". 21 lipca batalion mjr Wilhelma Szczepankiewicza "Drugaka" wyzwolił Bełżec, a wspólnie z wojskami sowieckimi zdobywał Tomaszów Lubelski. Batalion por. Adama Piotrowskiego "Doliny" obronił mosty w Bondyrzu i Kaczórkach Współdziałał z oddziałami sowieckimi w walkach o Zwierzyniec i Frampol. Batalion ppor. Stefana Kwaśniewskiego "Wiktora" atakował Niemców koło Majdanu Wojsławickiego, pod Majdanem Nowym i w Grabowcu. Oddział partyzancki por. Józefa Śmiecha "Ciąga" walczył w Skierbieszowie i w rejonie Izbicy oraz Orłowa.

W Inspektoracie Lubelskim oddziały miejskie opanowały wiele ważnych obiektów publicznych i przemysłowych. Uratowano dworzec kolejowy. Prowadzono rozpoznanie na korzyść oddziałów sowieckich. Wzięto do niewoli kilkuset żołnierzy niemieckich. Oddziały leśne walczyły w powiecie lubelskim i lubartowskim. 21 i 22 lipca jednostki 27 Dywizji Piechoty AK opanowały Kock, Firlej, Kamionkę, Kozłówkę i Michów. Współdziałając z oddziałem por. Józefa Jurałozińskiego "Jura" zdobyły Lubartów.

W Inspektoracie Puławskim walczyły oddziały 8 i 15 pułków piechoty AK. Organizowano zasadzki na drogach Lublin-Kurów, Kazimierz Dolny-Puławy, Puławy-Wąwolnica, Godów-opole Lubelskie. Opanowano Kurów, Urzędów, Nałęczów, Garbów, Wąwolnicę, Sobolew, Ryki, Końskowolę.

26 lipca oddziały kpt. Stanisława Węglowskiego - "Lechity", por. Mariana Sikory - "Przepiórki" i ppor. Jerzego Jaskólskiego - "Zagona" uczestniczyły w walkach o Puławy. Na przedpolach działał oddział ppor. Bolesława Antoniego Frańczaka "Agrila". Oddział ppor. Mariana Biemacika "Orlika" zlikwidował załogę niemiecką w składach amunicji w Stężycach. Oddział kpt. Piotra Ignacaka "Sawy" zajął fort na Mierzwiączce. Zgrupowanie ppor. Klemensa Kuzypy "Wojtyńskiego" opanowało koszary w Stężycy.

W Klementowicach i Sobolewie zatrzymano transporty wojskowe zdobywając uzbrojenie, amunicję i materiał wojenny. 24 lipca oddział por. Stanisława Łokuciewskiego "Małego" rozbił pod Urzędowem kolumnę niemiecką. 25 lipca oddział ppor. Janusza Furdaka "Dębicza" współdziałając z grupą BCh ppor. Jana Jabłońskiego "Drzazgi" obronił mieszkańców Zastowu Polanowskiego od zagłady. Walczono w Końskowoli z oddziałem niemieckim usiłującym podpalić miasteczko.

Bibliografia

• Światowy Związek Żołnierzy AK pod red. Tadeusza Przyłuckiego: Czas Burzy w 50. rocznice operacji "Burza". Warszawa: Zakład poligraficzny Akcydens, 1994. ISBN 83-90- 1777-0-6.