Alaksandr Ryhorawicz Łukaszenka ur. 30 sierpnia 1954 w Kopysiu) – sowiecki polityk, prezydent Białorusi od 1994 roku faktycznie Dyktator. Prezydent Bia­ło­rus­kie­go Komitetu Olimpijskiego od 1997.

Aleksander Łukaszenka był wychowywany samotnie przez matkę. Nie wiadomo dokładnie kto był jego ojcem, poczęcie nastąpiło najprawdopodobniej w mieście Orsza gdzie matka Łukaszenki przez pewien czas pracowała. Z powodu niepewnego pochodzenia Łukaszenka był w dzieciństwie obiektem docinków ze strony rówieśników.

Wychowywał się we wsi Aleksandria, oddzielonej rzeką od Kopysi, miasteczka w którym się urodził i w którym uczęszczał do kołchozowej szkoły.

W 1975 ukończył Mohylewski Instytut Pedagogiczny, w 1985 Białoruską Akademię Rolniczą w Horkach, uzyskując dyplom nauczyciela historii, nauk społecznych i ekonomii. W latach 1975– 1977 i 1980–1982 służył w oddziałach ochrony pogranicza KGB jako instruktor polityczny. Po odbyciu służby wojskowej i wstąpieniu do KPZR został zastępcą, a później dyrektorem sowchozu na wschodzie kraju.

W 1990 został wybrany do Rady Najwyższej BSRR.

W 1991 popierał puczystów Janajewa przeciwko legalnemu prezydentowi ZSRR Michaiłowi Gorbaczowowi. Opowiadał się zdecydowanie przeciwko likwidacji Związku Radzieckiego, zwolenników niepodległości Białorusi nazywając zdrajcami i agentami imperializmu. Deklaruje, że jako jedyny deputowany Rady Najwyższej Białoruskiej SRR głosował przeciwko ratyfikacji układu białowieskiego z 8 grudnia 1991.

W latach 1991–1994 pełnił dalej funkcję deputowanego do Rady Najwyższej, zasłynął z bezpardonowej walki z prawdziwą i wyimaginowaną korupcją na szczytach władzy,tworząc przy okazji własne struktury korupcyjne.

W lipcu 1994 wybrano go na prezydenta Białorusi. W pierwszej turze zdystansował kandydatów niepodległościowych: Stanisława Szuszkiewicza i Zianona Paźniaka, w drugiej rundzie uzyskał 80% głosów wygrywając z premierem Wiaczasławem Kiebiczem. Zbiedniałą część społeczeństwa Białorusi przekonał do siebie obietnicą zakończenia tzw. złodziejskiej prywatyzacji, rozliczenia afer gospodarczych z lat 1991–1994 oraz zacieśnieniem związków politycznych i ekonomicznych z Rosją.

Na wiosnę 1995 Łukaszenka zarządził jednak referendum, w którym ludność miała się opowiedzieć za: prowadzeniem ścisłej integracji gospodarczo-politycznej z Moskwą, likwidacją niepodległościowych symboli Białorusi i zastąpieniem ich sowiecką symboliką, jak również równouprawnieniem języka białoruskiego i rosyjskiego. Na wszystkie pytania społeczeństwo odpowiedziało, nie bez fałszerstw wyborczych, twierdząco.

2 kwietnia 1997 Łukaszenka i Borys Jelcyn podpisali Umowę o Powstaniu Związku Białorusi i Rosji (ZBiR), w której zaznaczono dążenia obu krajów do bliskiej integracji politycznej i gospodarczej. Kolejną inicjatywą zjednoczeniową była Umowa o Powstaniu Wspólnego Państwa z 26 grudnia 1999.

Od 2002 datuje się ochłodzenie stosunków białorusko-rosyjskich, co znalazło m.in. wyraz w ostrej reakcji Łukaszenki na propozycję Putina włączenia Białorusi jako guberni do Federacji Rosyjskiej.

W 1998 doprowadził do znacznego ochłodzenia stosunków z krajami zachodnimi swą nieustępliwą postawą wobec remontu osiedla dyplomatów "Drazdy". Większość dyplomatów zagranicznych, w tym przedstawicieli Polski, opuściła wówczas Białoruś. W 1999 wystąpił zdecydowanie jako obrońca Slobodana Miloševicia przed, jak to określił, bezprawną agresją państw NATO. Wypowiadał się nie tylko przeciwko sposobowi rozwiązania konfliktu przez kraje Zachodu, ale w ogóle kwestionował fakt czystek etnicznych w Kosowie. Był jednym z inicjatorów przyłączenia Jugosławii do inicjatywy ZBiR. W trakcie swej kadencji pozytywnie wyrażał się także o Saddamie Husajnie, Muammarze Kaddafim oraz przywódcach komunistycznej Korei Północnej. W 2005 obradujący w Mińsku IX Zjazd Wszechsłowiański wybrał go honorowym przewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Słowiańskiego.

Łukaszenka ostro sprzeciwił się amerykańskiej inwazji na Afganistan i Irak, nazywając je zbrodnią przeciwko ludzkości i porównując do ataków Hitlera na Czechosłowację i Związek Radziecki. W 2003 przez pewien moment rozważana była możliwość emigracji Saddama Husajna do Mińska, co spotkało się z kpiną mediów europejskich oraz zaniepokojeniem USA. Z drugiej strony w wywiadzie udzielonym w 1995 chwalił politykę wewnętrzną w hitlerowskich Niemczech.

Jesienią 2008 Unia Europejska wznowiła kontakty dyplomatyczne z Białorusią, uzasadniając to "pewnym postępem" w procesie demokratyzacji kraju. W marcu 2009 Zachód zadecydował o zawieszeniu na kolejne dziewięć miesięcy sankcji wizowych wobec niektórych przedstawicieli władz. Łukaszenka został zaproszony również na Szczyt UE, by zdecydować o włączeniu Białorusi do europejskiej inicjatywy Partnerstwo Wschodnie. 27 kwietnia 2009 Łukaszenka odbył swoją pierwszą od 14 lat wizytę na zachodzie. Odwiedził Włochy i Watykan, gdzie spotkał się m.in. z papieżem Benedyktem XVI oraz premierem Silvio Berlusconim.

W 1996 doszło na Białorusi do zmiany konstytucji. Rozwiązano dotychczasową Radę Najwyższą XIII Kadencji, zastępując ją całkowicie posłusznym Łukaszence dwuizbowym parlamentem. Deputowani Rady nie pogodzili się z ewidentnym złamaniem zasad konstytucyjnych i nadal uważają siebie za legalnie wybranych posłów. W tym samym roku bezprawnie przedłużono również kadencję Łukaszenki do 2001. Konstytucyjnie wybory powinny były się odbyć w 1999.

Przez opozycję Łukaszenka oskarżany jest o utworzenie tzw. "szwadronów śmierci", nieformalnej struktury MSW, odpowiedzialnej za zamordowanie i zniknięcie kilku czołowych opozycjonistów. Łukaszenkę oskarża się o zamordowanie byłych deputowanych do Rady Najwyższej Białorusi Wiktara Hanczara i Anatola Krasouskiego, byłego szefa MSW Juryja Zacharanki, Hienadzia Karpienki, operatora telewizji ORT Dzmitryja Zawadskiego. Pułkownik białoruskiego MSW Aleh Ałkajew, po ucieczce do Niemiec potwierdził przypuszczenia opinii międzynarodowej, że w Białorusi, z polecenia prezydenta Łukaszenki powstała specjalna jednostka likwidująca białoruskich opozycjonistów. Ałkajew przez ostatnie dziesięć lat sprawował funkcje naczelnika więzienia śledczego w Mińsku, był odpowiedzialny za wykonanie wyroków kary śmierci (obecny podczas 130 egzekucji dokonanych strzałem w tył głowy z wyposażonego w tłumik pistoletu PB-9).

Głosowanie prezydenckie z września 2001 odbyło się w cieniu ataku islamistów na Stany Zjednoczone, stąd więc nie spotkało się z należytą uwagą ze strony Zachodu. Łukaszenka wygrał wybory już w pierwszej turze, zdobywając 76% głosów i pokonując dwóch kandydatów opozycyjnych.

W październiku 2000 miały miejsce wybory do Izby Reprezentantów i Rady Republiki, w których opozycja zdobyła jedynie paręnaście mandatów. Wynika to również z masowych fałszerstw wyborczych oraz większościowej ordynacji do izby niższej.

17 października 2004 miały miejsce kolejne wybory, w wyniku których zlikwidowano całkowicie przedstawicielstwo parlamentarne opozycji. Wraz z wyborami odbyło się tzw. referendum konstytucyjne, w którym naród uroczyście pozwolił Łukaszence na startowanie w następnych wyborach prezydenckich w 2006. Pozwolił mu je także wygrać po raz trzeci. Przed kolejnymi wyborami, na początku marca 2006, Instytut Gallupa przeprowadził sondaż, w którym poparcie dla Łukaszenki wyraziło 49% Białorusinów. Oficjalnie w wyborach 20 marca Aleksander Łukaszenka zdobył (według Białoruskiej Centralnej Komisji Wyborczej) 82,6% głosów, pokonując tym samym demokratycznego kandydata Alaksandra Milinkiewicza (zdobył on 6% poparcia). Po ogłoszeniu wyniku w Mińsku odbyła się manifestacja kilkunastu tysięcy osób, oskarżających Łukaszenkę o sfałszowanie wyborów. Według różnych niezależnych ośrodków badań opinii publicznej, Łukaszenka, w rzeczywistości otrzymał poniżej 50%. M.in. według rosyjskiego Centrum im. Jurija Lewady na Łukaszenkę zagłosowało 47% uprawnionych, zaś na Milinkiewicza 25,6% (oficjalnie 6%) Do opozycjonistów został wysłany anonimowy list, którego autorem mieli być funkcjonariusze służb specjalnych, podpisani jako "patrioci". Autorzy listu dla uwiarygodnienia siebie podali informacje, które dostępne powinny być tylko dla bezpieki. Według nich Łukaszenka w rzeczywistości otrzymał 49% głosów.

26 września 2006 podlegający Patriarchatowi Moskiewskiemu Białoruski Kościół Prawosławny przyznał prezydentowi Łukaszence Order św. Cyryla Turowskiego. Jest doktorem honoris causa Narodowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki w Kijowie.

Łukaszenka jest wielkim zwolennikiem Paktu Ribbentrop-Mołotow a co za tym idzie IV rozbioru Polski z 17 września 1939 roku i przymusowego wcielenia polskich ziem wschodnich II RP pod okupację ZSRR po 1945 roku.

Łukaszenka: 17 IX 1939 rozpoczął się wyzwolicielski pochód Armii Czerwonej

17 września 1939 roku rozpoczął się wyzwolicielski pochód Armii Czerwonej, celem którego była ochrona narodów białoruskiego i ukraińskiego - pozostawionych na pastwę losu na terytorium Polski - powiedział Łukaszenka, cytowany przez rosyjską agencję Regnum. Według niego inwazja ZSRR na Polskę w czasie, gdy ta walczyła z Niemcami, nie tylko zwiększyła bezpieczeństwo ZSRR ale i stała się ważnym wkładem w walkę przeciw faszystowskiej agresji.

Według słów Łukaszenki, które cytuje jego służba prasowa, mimo wielu ocen wydarzeń sprzed siedemdziesięciu lat, jeden fakt jest bezsporny: w wyniku wojskowej operacji doszło do zjednoczenia, sztucznie podzielonego, białoruskiego narodu, co jest aktem sprawiedliwości dziejowej. - Na wyzwolonych ziemiach zostały stworzone warunki do budowania nowego życia - głosi oświadczenie białoruskiego prezydenta.