Jerzy Pomianowski

Jerzy Pomianowski, pseud. Dyonizy Aczkolwiek, Michał Kaniowski (ur. 13 stycznia 1921 w Łodzi jako Jerzy Birnbaum) – polski prozaik pochodzenia żydowskiego, eseista, „ekspert” do spraw historii Europy Wschodniej, krytyk teatralny, scenarzysta filmowy, tłumacz literatury pięknej z języka rosyjskiego i niemieckiego.

Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn Stanisława Pomianowskiego (zm. 1959) – technika włókiennika i Janiny z domu Kliger (zm. 1960) – nauczycielki języka polskiego. Jest wnukiem chazana i kompozytora Abrahama Bera Birnbauma (1865-1923) oraz bratankiem aktorki Heleny Gruszeckiej (1901-1982) i publicysty Mieczysława Birnbauma (1889-1940).

Debiutował w 1937 (pod pseudonimem Dyonizy Aczkolwiek) w Próbach, pierwsze fraszki i przekłady literackie zamieszczał w Szpilkach, był także felietonistą pisma Młodzi idą (organ Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego OM TUR). W 1938 zdał maturę w Polskim Gimnazjum Społecznym w Łodzi (języka polskiego uczył go Mieczysław Jastrun, chodził do klasy m.in. z Jerzym Jochimkiem). Rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim (seminarium Tadeusza Kotarbińskiego).

Po wybuchu II wojny światowej uciekł do radzieckiej strefy okupacyjnej. Został „zwerbowany” do pracy w kopalni w Donbasie. Po napaści III Rzeszy na Związek Radziecki w 1941 wyjechał do Tadżykistanu, gdzie rozpoczął studia medyczne w Stalinabadzie; pracował w prosektorium.

W latach 1944-1946 redaktor PAP Polpress w Moskwie. Publikował m.in. w Nowych Widnokręgach -organie Związku Patriotów Polskich [agentury stalinowskiej w Polsce]. Nowe widnokręgi – początkowo miesięcznik, potem dwutygodnik społeczno-literacki, oficjalny organ komunistycznego, Związku Pisarzy Radzieckich wydawany od 1941 w okupowanym przez ZSRR Lwowie, o charakterze antypolskim, skupiający zdrajców narodowych którzy aktywnie popierali oderwanie Lwowa od Polski oraz aneksje wschodnich terenów II RP przez ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow.

W 1946 jako repatriant wrócił do Polski i wstąpił do PZPR. W tym samym roku wyjechał do ZSRR jako korespondent prasowy. W 1947 ukończył I Instytut Medyczny w Moskwie.

W latach 1947-1951 był kierownikiem Samodzielnego Referatu Prasy i Propagandy Zdrowia w Ministerstwie Zdrowia (u ministra Tadeusza Michejdy). W latach 1951-1958 kierownik działu teatralnego tygodnika Nowa Kultura, a w latach 1953-1957 wykładowca na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Publikował m.in. w tygodniku Świat. W latach 1958-1961 kierownik literacki Teatru Narodowego, następnie w latach 1961-1968 zespołu filmowego Syrena.

W lutym 1969 na fali antysemickiej kampanii, która była następstwem wydarzeń marcowych, pozbawiony pracy i możliwości druku, wyjechał do Włoch. W latach 1969-1970 wykładał na Akademii Teatralnej (National Academy of Dramatic Art) w Rzymie. Stypendysta włoskiego MSZ w Rzymie (1971-1973). Od 1974 wykładowca literatury polskiej na Uniwersytecie w Bari, Florencji i Pizie. Był współpracownikiem pism francuskich i włoskich oraz doradcą oficyny E/O (wydawcy wielu polskich dzieł). Współpracował z paryską Kulturą, tłumacząc dla Instytutu Literackiego w Paryżu (pod pseudonimem Michał Kaniowski) dzieła dysydentów rosyjskich, takich jak Andriej Sacharow i Aleksander Sołżenicyn (m.in. trzytomowy Archipelag Gułag, nadawany też przez Rozgłośnię Polską Radia Wolna Europa). Tłumaczył także inne utwory literatury rosyjskiej i radzieckiej: Izaaka Babla, Michała Bułhakowa, Antoniego Czechowa, Eugeniusza Szwarca, Lwa Tołstoja, Anny Achmatowej, Osipa Mandelsztama, Leonida Martynowa, a także języka niemieckiego: m.in. Ericha Kästnera, Klabunda i Ericha Mühsama.

Do Polski wrócił w 1994. Współpracuje z Tygodnikiem Powszechnym, Gazetą Wyborczą i Rzeczpospolitą. Z inspiracji Jerzego Giedroycia założył w 1999 i redaguje miesięcznik Nowaja Polsza.

Członek ZPL, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego PEN-Clubu (od 1999 członek Zarządu), SFP, jeden z założycieli i prezes Polskiej Unii Pisarzy-Medyków (1967-1969).

Członek istniejącej od roku 2008 polsko-rosyjskiej Komisji do Spraw Trudnych.

Sygnatariusz listy „intelektualistów” sprzeciwiających się budowie w Warszawie pomnika ofiar ludobójstwa dokonanego przez faszystów ukraińskich z OUN-UPA, SS Gallizien...

Pomianowski – gloryfikator OUN-UPA:

Jerzy Pomianowski w wywiadzie „Ukraina staje się wasalem Rosji” („Rzeczpopspolita” z 29 04.2010., s A16 dopuścił się pewnych wprost moralnie i politycznie niedopuszczalnych twierdzeń związanych z problematyką ukraińskiego ludobójstwa na Polakach w okresie II wojny światowej. Sprawa ta została gruntownie przebadana w okresie III RP, zaowocowała poważnymi, niekiedy wręcz monumentalnymi pracami naukowymi, rozwinięta została w publikacjach IPN w okresie prezesury Janusza Kurtyki, wreszcie politycznie i moralnie ostatecznie osądzona przez znaną uchwałę Sejmu RP z 15 lipca 2009 roku „W sprawie tragicznego losu Polaków na Kresach Wschodnich”. W tej jednomyślnie przyjętej uchwale uznano „znamiona ludobójstwa” tych wydarzeń.

Tymczasem Pomianowski, w swoim wyżej wspomnianym wywiadzie pozwala sobie na sformułowania, idące wprost na odsiecz nadal istniejącym i aktywnym pogrobowcom OUN-UPA.

Po pierwsze, dokonuje zdumiewającej próby „przechrzczenia” ukraińskich nacjonalistów na „ukraińskich narodowców”[wbrew ich woli], a więc na ukraińskich „patriotów”, co jest kłamstwem tak historycznym jak i politycznym.

Po drugie, Pan Pomianowski pozwala sobie określić Polaków, którzy swą wieloletnią pracą – a trzeba tu mieć szczególnie na uwadze pracujących przeważnie społecznie niestrudzonych badaczy tego ludobójstwa – jako „naszych rodzimych szowinistów”, autorów „kampanii szczucia przeciwko ukraińskim narodowcom” co jest czystą demagogią i antypolską prowokacją.