Herb Starego Samboru

Stary Sambor dawniej Staremiasto – polskie miasto do 1939 był miastem w województwie lwowskim w Polsce. Po 1945 na mocy paktów rozbiorowych została siłą wcielony do ZSRR pod okupację radziecką. Obecnie Stary Sambor jest pod administracją ukraińską i leży nieopodal „granicy z Polską.”

Stary Sambor wzmiankowany jest po raz pierwszy w roku 1378 jako własność nadana Herburtom. J Wiadomo także, iż Sambor, założony po zniszczeniu Starego Sambora, istniał w 1241 r. Z 1501 r. pochodzi pierwsza wzmianka o tutejszym kościele rzymskokatolickim. Prawa miejskie uzyskuje Stary Sambor w roku 1553. Z 1554 r. pochodzą pierwsze wzmianki o Żydach osiedlających się w mieście. Oficjalną zgodę na osiedlanie się uzyskują oni w 1569 r. Dzielnica żydowska znajduje się na wschód od rynku. Zapewne w XVI wieku powstaje nowy kościół. W 1668 r. powstaje ratusz, który jest jednym z najstarszych na tym terenie. W XVIIIu odbywa się remont kościoła. Do 1772 województwo ruskie, ziemia przemyska.

Widok na Stary Sambor i Dniestr

Od 1772 r. w składzie Królestwa Galicji i Lodomerii. Przypuszczalnie w XIX wieku powstaje cmentarz żydowski, a pod koniec tego stulecia synagoga. W 1880 r. miasto liczy 3482 mieszkańców, z czego 1399 grekokatolików, 704 rzymskich katolików, 1377 Żydów oraz 2 osoby innych wyznań. W 1881 r. kościół zostaje zamknięty z powodu jego złego stanu technicznego. W 1890 r. powstaje nowy kościół. Od roku 1905 przez miejscowość prowadzi linia kolejowa łączącą Użhorod z Samborem, jest tu dworzec kolejowy.

W 1921 r. miasto liczy 4314 mieszkańców, z czego 1534 to Żydzi. W okresie międzywojennym Stary Sambor jest miastem powiatowym województwa lwowskiego w niepodległej Polsce, siedzibą urzędu skarbowego oraz innych urzędów i instytucji państwowych. W tym czasie starostą jest Ludwik Smalawski. 1 kwietnia 1932 r. w związku z likwidacją powiatu starosamborskiego miasto włączone do powiatu samborskiego.

Od 4 grudnia 1939 r. znajdował się w składzie USRR, w obwodzie drohobyckim. Po ataku Niemiec na ZSRR miasto znalazło się pod okupacją niemiecką. Od 1 sierpnia 1941 r. na terenie powiatu Sambor Dystryktu Galicja w składzie Generalnego Gubernatorstwa. W sierpniu 1942 r. Niemcy wywieźli starosamborskich Żydów do Obozu Zagłady w Bełżcu. 9 sierpnia 1944 miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie. Po II wojnie światowej ponownie w składzie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej - początkowo w obwodzie drohobyckim, później ponownie we lwowskim. Po uzyskaniu w 1991 r. niepodległości przez Ukrainę zostaje oddane pod administrację ukraińską.

Rejon starosamborski należy do transgranicznego mikroregionu Dolina Wiaru.

Ważniejsze obiekty

• Rynek miejski
• Ratusz miejski z 1668 r.
• Najstarszy kościół rzymskokatolicki - rozebrany w XVI wieku
• Stary kościół rzymskokatolicki - wzniesiony w XVI wieku, remontowany w XVIII wieku, zamknięty w 1881 r.
• Kościół rzynskokatolicki z 1890, konsekrowany w 1903 r.
• Stara cerkiew prawosławna z 1303 r. - nieistniejąca
• Cerkiew św. Mikołaja w Starym Samborze - cerkiew greckokatolicka z 1830 r.
• Synagoga w Starym Samborze
• Cmentarz żydowski w Starym Samborze

Związani ze Starym Samborem

• Maria Jarema - polska malarka, rzeźbiarka i scenografka
• Mikołaj Zyblikiewicz - prezydent Krakowa

Bibliografia

• Mapa WIG Stary Sambor Pas 51 Słup 35 Warszawa 1929
• Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej Warszawa 1928 s. 807