Aleksander Zawadzki

Aleksander Zawadzki ur. 16 grudnia 1899, zm. 7 sierpnia 1964 – polski działacz partii komunistycznych, generał, przewodniczący Rady Państwa PRL.

W 1921 wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej (KZMP). Od 1923 roku był sekretarzem Komitetu Dzielnicowego KZMP w Dąbrowie Górniczej oraz członkiem Zarządu Okręgowego KZMP, w tym czasie wstąpił do Komunistycznej Partii Polski (KPP). Ponieważ był poszukiwany przez policję za działalność w ZMK, został skierowany do Okręgu Łódzkiego, wchodząc przy tym w skład Komitetu Centralnego KZMP. Na terenie Okręgu Łódzkiego działał do 1924 roku i został skierowany do szkoły partyjnej w Moskwie, gdzie przebywał kilka tygodni.

W styczniu 1925 roku został skierowany na teren Zagłębia Dąbrowskiego, aby odbudować rozbitą organizację KPP na tym terenie. Z uwagi na to, że był tam zbyt znany, zadania tego nie wykonał – skierowano go więc na teren Białegostoku, Grodna i Pińska.

W dniu 9 lipca 1925 roku Aleksander Zawadzki został aresztowany w Wilnie pod zarzutem udziału w zabójstwie konfidenta i prowokatora policji odpowiedzialnego za aresztowania członków Zarządu Okręgowego KPP w Dąbrowie Górniczej. Z więzienia wyszedł 2 marca 1932 roku – ponieważ był chory, został skierowany na leczenie do ZSRR, leczył się tam i uczył w szkole partyjnej pod Moskwą.

Do Polski powrócił w maju 1934 roku, lecz już 27 maja 1934 został aresztowany jako członek Komitetu Centralnego KPP. W areszcie przebywał bez wyroku do lutego 1935, gdy został zwolniony za kaucją. Po wyjściu z więzienia został kierownikiem Centralnego Wydziału Wojskowego Komunistycznej Partii Polski. Występował wtedy pod pseudonimem "Wacek". Wydział ten zajmował się działalnością w Wojsku Polskim.

W dniu 13 stycznia 1936 roku został ponownie aresztowany w czasie akcji policji przeciwko Centralnemu Wydziałowi Wojskowemu KPP. Zarzucono mu wtedy działalność na szkodę państwa polskiego. Proces odbywał się w dniach 4 – 21 kwietnia 1938 roku i wraz z Aleksandrem Zawadzkim, który był głównym oskarżonym, sądzono jeszcze 55 osób. Zawadzki został skazany na 15 lat więzienia. Po utrzymaniu w mocy wyroku w dniu 23 listopada 1938 roku przez Sąd Apelacyjny, osadzono go w więzieniu w Brześciu nad Bugiem. Przebywał tam do września 1939 roku, gdy miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną.

W początkowym okresie II wojny światowej pracował na terenie kresów wschodnich, a po ataku Niemiec na ZSRR udał się do Moskwy, a następie do miejscowości Aksaj pod Stalingradem. W lipcu 1942 roku został zmobilizowany do batalionów roboczych Armii Czerwonej.

Po rozpoczęciu organizowania przez Związek Patriotów Polskich polskich jednostek wojskowych w ZSRR, udał się do obozu w Sielcach, gdzie dotarł w połowie września 1943 roku. Początkowo dostał przydział do 3 batalionu 6 pułku piechoty 2 Dywizji Piechoty w stopniu starszego sierżanta. Jednak po dwóch tygodniach przybyły do Sielec gen. Karol Świerczewski w spisach znalazł jego nazwisko i w dniu 24 września 1943 roku mianował go na stopień porucznika i stanowisko zastępcy szefa Wydziału Oświatowego 1 Korpusu. W grudniu 1943 roku został mianowany na stanowisko zastępcy dowódcy do spraw wychowawczych 1 Korpusu w stopniu pułkownika.

Od 1944 był członkiem PPR. W kwietniu 1944 roku został mianowany generałem brygady oraz zastępcą dowódcy Armii Polskiej w ZSRR ds. polityczno-wychowawczych, a od 5 maja 1944 roku szefem Polskiego Sztabu Partyzanckiego, przewodniczącym Centralnego Biura Komunistów Polskich w ZSRR (10 stycznia 1944 – sierpnia 1944) oraz członkiem Prezydium Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich. 22 lipca 1944 roku został mianowany zastępcą do spraw polityczno-wychowawczych Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego. W lutym 1945 roku został awansowany na generała dywizji.

Następnie pełnił szereg funkcji w PPR i PZPR: 1948 członek Sekretariatu KC PPR i Biura Organizacyjnego KC PPR, następnie członek PZPR; w PZPR pełnił funkcje: członka Biura Organizacyjnego KC (1948-1954), członka KC i Biura Politycznego KC (od 1948), sekretarza KC (1948-1954).

W okresie 21 stycznia – 10 czerwca 1949 był wicepremierem, następnie od 5 czerwca 1949 roku do 28 kwietnia 1950) przewodniczącym Centralnej Rady Związków Zawodowych i ponownie wicepremierem w okresie od 28 kwietnia 1950 – 20 listopada 1952.

Od 20 listopada 1952 aż do śmierci 7 sierpnia 1964 w Warszawie był Przewodniczącym Rady Państwa.

Wieli zwolennik rozbioru II RP oraz depolonizacji i sowietyzacji polskich ziem wschodnich II RP anektowanych przez ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow z 1939 roku.