12 Oszmiańska Brygada AK – polski oddział partyzancki Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej.

Dowódcą Brygady był por. Hieronim Romanowski ps. "Cerber".

W lipcu 1944 w ramach Zgrupowania nr 3 Okręgu AK Wilno żołnierze brygady wzięli udział w Operacji Ostra Brama. Przez kilka dni kwaterowali w pobliskich Powelkach. W lipcu 1944 liczyła ok. 400 partyzantów

Obsada personalna:

• dowódca – kpt. Hieronim Romanowski "Cerber"
• zastępca dowódcy – por. Roman Olechnowicz "Mars"
• szef – sierż. Wacław Hajdukiewicz "Śmiały"
• kwatermistrz – kpt. Minejko "Wujek"
• szef kancelarii – kpr. Jan Sipilo "Słowik"
• podoficer broni – kpr. "Szczerba"
• lekarz – dr Zbigniew Szacki "Trus"
• dowódca zwiadu – ppor. Wacław Dobrzyński "Łuk"
• łącznik – "Basia"

Widok na Oszmiany

Rozkaz udziału w operacji "Ostra Brama" zastał brygadę w okolicach Holszan. Zgodnie z rozkazem miała opanować lotnisko na Porubanku. Podczas przekraczania drogi Boruny-Holszany zwiazała się walką z Niemcami. Straty własne: 1 zabity, 2 zaginionych i 4 rannych. Do Szwajcar dotarła rankiem 7 lipca. Ochraniała szpital polowy 3 czołówki sanitarnej.

7 lipca pod Szwajcarami wspólnie z 6 Brygadą mjr. Leona Koplewskiego – "Konara" uwolniła około 4 tysięcy jeńców z obozu w Mińsku maszerujących pod konwojem na Zachód .

Bibliografia

• Roman Korab-Żebryk: Operacja wileńska AK. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-04946-4.
• Z.Boradyn, A. Chnielarz, H. Piskunowicz: Z dziejów Armii Krajowej na Nowogródczyźnie i Wileńszczyźnie. Radom: Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Kadr, 1997. ISBN 8390716803.
• Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986

http://www.tygodnik.lt/200426/bliska2.html