6 Wileńska Brygada Armii Krajowej (6 Samodzielna Brygada Partyzancka AK Wilno) - polski oddział partyzancki Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej.

Dowódcą Brygady był Adam Boryczka (1913-1988), cichociemny z Wierzchosławic pod Tarnowem, ostatni kurier WiN-u. Nosił pseudonimy "Brona", "Tońko", "Albin", "Adam" i "Zdzich".

Jej żołnierzy brali udział m.in. w bitwie o Wilno 6-7 lipca 1944 oraz na odcinkach zewnętrznych atakując linie komunikacyjne i pojedyncze oddziały Wehrmachtu.

Po zajęciu Wilna przez Armię Czerwoną i aresztowaniu kolejnego dowódcy 6 Brygady majora Franciszka Koprowskiego "Konara", Boryczka przejął dowództwo Brygady i wycofał się do Puszczy Rudnickiej.

Na początku stycznia 1944 brygada działała w południowo-wschodniej część Inspektoratu A na południe od Wilna. 8 stycznia, po bitwie pod Mikuliszkami wycofała się pod Woronowo. Kilka dni później, do brygady wrócił "Tońko" i kompanie wróciły się na teren Inspektoratu A do wsi Piełokańce. We wsi stacjonowała też 3 Brygada "Szczerbca". Około 23:00 w nocy z 17 stycznia obie brygady uderzyły na Rudomino. Obiektami ataku były: posterunek policji, poczta i domy mieszkalne urzędników. Litewscy policjanci poddali się. Kilku z nich otrzymało karę chłosty. Policjantom wyjaśniono że: Litwini i ludność litewska powinni wystąpić przeciw Hitlerowi i Niemcom. Po akcji na Rudomino dwie brygady wycofały się na teren Inspektoratu F i i ześrodkowały się w pobliżu Polan. Tam do brygad dołączyli się ochotnicy z Wilna, Taboryszek i obwodu oszmiańskiego. 21 stycznia brygady 3 i 6 działając wspólnie, zaatakowały Polany. Nie było w nich jednak litewskich policjantów. Zdołali zbiec do pobliskich Oszmian. Zniszczono dokumentację w gminie i w siedzibie policji. Po tej akcji 3 i 6 brygady przeszły do Soł, a dwa dni później przemaszerowały na południe od Turgiel. 5 lutego do 3 i 6 brygady przybył na inspekcję komendant "Wilk". Po inspekcji obie brygady przesunęły się do Mikuliszek.

Po przeprowadzeniu kilku wspólnych akcji z 3 Brygadą we wschodniej części Inspektoratu A, brygada przeszła na południowe tereny Inspektoratu. Na początku marca grupa partyzancka brygady, która dokonała udanej akcji na magazyny broni przy przystanku kolejowym Bękarty. Zdobyto około 25 skrzyń amunicji karabinowej. Bez strat wycofano sie do Czernic, gdzie stacjonowała w owym czasie brygada.

W nocy z 3 na 4 marca grupa partyzancka pod dowództwem Apoloniusza Doszkiewicza "Polza" zaatakowała niemiecki posterunek ochrony magazynu zbożowego w Kiejdziach. Niemcy bronili się zaciekle. W końcu część poddała się, pozostali uciekli do Jaszun. Zdobyto 1 rkm, 10 kb i amunicję. Zboże oddano miejscowym rolnikom. Straty Niemców: 1 zabity i 3 rannych, jeńców niemieckich po rozbrojeniu zwolniono. W walce zginął dowódca oddziału "Polza", a 5 partyzantów zostało rannych.

"Bury" i "Szcepcio" dowodzili w bitwie pod Mikuliszkami

14 marca brygada otrzymała rozkaz do przej­ścia w okolice Sużan. 19 marca po mszy polowej, w o­bec­noś­ci Komendanta "Wilka" nastąpił przeg­ląd 6 Brygady i oddziału "Błyskawica". Nas­tęp­nie mjr "Dąbek" od­czy­tał rozkaz Ko­men­dan­ta Okręgu "Wilka" o włą­cze­niu oddziału "Błys­ka­wi­ca" do 6 Bry­ga­dy. Nowym dowódcą 6 Bry­ga­dy został mianowany mjr F. Koprowski "Ko­nar". "Tońko", były dowódca brygad, został dowódcą 1 kompanii, obejmującej żołnierzy brygady przed połączeniem, por. "Piotr" dowódcą 2 kompanii, obejmującej dawny oddział "Błyskawicy". Odtąd brygada podlegała wyłącznie Komendantowi Okręgu i nosiła nazwę 6 Wileńska Samodzielna Brygada Partyzancka AK.

Walki w ramach Operacji Burza

6 Brygada stacjonowała na południowym skraju Puszczy Rudnickiej w gotowości bojowej do wykonania akcji "Roma". Jedynie 3 kompania "Ziemowita" odeszła do ochrony sztabu polowego Okręgu Wileńsko-Nowogródzkiego. Rozkaz z 3 lipca nakazywał brygadzie opuszczenie rejonu Orany-Ejszyszki i do wieczora 7 lipca ześrodkowanie się pod Wilnem. Tu miałą być w gotowości do działania jako odwód dowództwa, zająć pozycje na Trakcie Czarnym i osłaniać nacierające oddziały od wschodu.

5 lipca rozpoczęto 100 km marsz. Forsownym marszem, prawie bez odpoczynku brygada stawiła się rankiem 7 lipca w rejonie Wołkorabiszek, Doubian i Szwajcar. Natarcie na wilno było już bezcelowe. Po dojściu do Wołkorabiszek otrzymano wiadomość o wkroczeniu do Szwajcar kolumny niemieckiej z jeńcami wojennymi i niebezpieczeństwie wynikającym z tego dla znajdującego się tam szpitala 3 zgrupowania polowego AK. 4 kompania i pododdziały 12 Brygady obsadziły wzgórza wokół Szwajcar. Niemcy zostali zmuszeni do złożenia broni. Zdobyto działko, 4 ckm i pełne uzbrojenie kompanii. Uwolniono 3000 jeńców: Rosjan, Włochów, Jugosłowian z obozu w Mińsku. 9 lipca oddział "Dziewica" nawiązał łączność z dowódcą sowieckiego 167 pułku piechoty gwardii i wspólnie atakował Kamionkę. Poległ dowódca zwiadu konnego ppor. Wiesław Odyniec "Strumyk". Natarcie nie powiodło się.

Skład i obsada personalna w czerwcu 1944

Dowództwo

• komendant - mjr F. Koprowski "Konar"
• adiutant - ppor. T. Sawicki "Otto"
• szef sztabu - por. A. Boryczko "Tońko"
• oficer wywiadu - rtm. M. Okulicz-Kozaryn "Dryja"
• pom. oficera wywiadu - por. M. Rycharski "Roman"
• oficer oświatowy - ppor. S. Turski "Ren"
• oficer ordynansowy - ppor. NN "Dzięgiel"
• kwatermistrz - ppor. W. Borodziewicz "Szkrab"
• radiotelegrafista - plut. J. Ałabuszew "Drucik"
• oficer obserwator - kpr. B. Tyman "Mały"
• ordynans komendanta - "Wołodyjowski"

Pododdziały:

• 1 kompania - ppor. H. Meszczyński "Dziewic"
  • 1 pluton - ppor. rez. J. Moralewski "Klucz"
  • 2 pluton - ppor. Z. Błażejewicz "Zygmunt"
  • 3 pluton - A. Dobrowolski "Kruk"
  • podoficer broni - plut. J. Szarkiewicz "Madej"
  • podoficer żywnościowy - sierż. S. Rodziewicz "Pająk"

stan kompanii - ok. 160 osób

• 2 kompania - por. rez. P. Słonina "Piotr"
  • 1 pluton - ppor. rez. S. Czepułkowski "Czeng"
  • 2 pluton - ppor. rez. W. Mackiewicz "Pobóg"
  • 3 pluton - pchor. J. Rusiecki "Tadeusz"

stan kompanii - ok. 160 osób

• 3 kompania - por. rez. P. Górski "Ziemowit"
  • 1 pluton - plut. "Lubart"
  • 2 pluton - plut. T. Cieleń "Wydra"
  • 3 pluton - plut. "Szwagier"

stan kompanii - ok. 90 osób

• kompania specjalna - por. rez. E. Stefanowicz "Strach"
  • 1 pluton - ppor. rez. J. Ostaszkiewicz "Bąk"
  • 2 pluton - kpt. M. Mostowiec "Lis"
  • 3 pluton osłonowy KO - ppor. W. Staszkiewicz "Himfel"

stan kompanii - ok. 160 osób

• zwiad konny - ppor. Z. Odyniec " Wiesław"
  • 1 pluton - kpr. pchor. L. Rahden "Zadora"
  • 2 pluton - plut. A. Skawiński "Rober"
  • 3 pluton - plut. K. Hrynkiewicz "Andrzej"

stan - ok. 50 osób

• pluton ckm i broni towarzyszącej - por. NN "Lis"

stan - ok. 30 osób

• drużyna żandarmerii - ppor. rez. F. Moralewski "Roland"

stan - ok. 12 osób.

• tabory - plut. W. Klujszo "As"

stan - ok. 15 osób.

Stan 6 Brygady 30 czerwca 1944 wynosił ok. 690 osób.

Bibliografia

• W. Borodziewicz, Szósta Wileńska Brygada AK, Warszawa 1992.
• Longin Tomaszewski: Kronika Wileńska 1941-1945 : z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Warszawa: Pomost, 1992. ISBN 83-85521-09-7.
• Roman Korab-Żebryk: Operacja wileńska AK. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-04946-4.
• Jarosław Wołkonowski, Grzegorz Łukomski: Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939-1945. Warszawa: Adiutor, 1996. ISBN 83-86100-18-4.

http://www.sce.pl/upload/File/Brona%201.pdf