183
244
183
244
Bitwa o Hel

Bitwa o Hel, także Obrona Helu - obrona Helu przez polskie oddziały w dniach od 1 IX do 2 X 1939 roku. Załoga Helu była ostatnią placówką, która bez żadnych nadziei wsparcia skapitulowała podczas obrony Wybrzeża w polskiej wojnie obronnej 1939.

Zdjęcie lotnicze Helu z sierpnia 1939 roku.
Zdjęcie lotnicze Helu z sierpnia 1939 roku.

W chwili wybuchu II wojny światowej Hel, który był główną bazą Polskiej Floty wojennej został początkowo zaatakowany przez siły niemieckie z powietrza i z morza. W momencie osiąg­nię­cia przez korpus gen. von Kaupischa Zatoki Puckiej 8 IX i przerwaniu pozycji pod Swa­rze­wem i Władysławowem 12 IX, wojska niemieckie odizolowały Hel od lądu.

Od 21 IX Hel zaczął być os­trze­li­wa­ny z pancerników Schleswig-Holstein i Schle­sien a dokładnie rejon baterii cyplowej im. Las­kow­skie­go, która jako ważny element obrony wybrzeża wchodziła w skład Rejonu Umocnionego Hel. Podczas ostrzału 25 IX pancernik Schlesien został dwukrotnie trafiony z działa baterii cyplowej jednocześnie w wyniku ostrzału ranny został kpt. mar. Zbigniew Przy­by­szew­ski dowódca baterii, który po opatrzeniu ran powrócił na własne żądanie na stanowisko. 30 IX na skutek zdobycia wsi Chałupy przez wojska niemieckie, wycofujące się polskie oddziały wysadziły zaporę z głowic torpedowych, oddzielając tym samym półwysep od atakujących sił niemieckich. Ataki Niemców zostały powstrzymane, jednak po upadku Warszawy i Modlina oraz z powodu braku żywności i amunicji, morale większości osamotnionych obrońców Helu osłabło do tego stopnia, że 1 X dowództwo obrony Helu po naradzie sztabu zadecydowało o wszczęciu rozmów z Niemcami w sprawie kapitulacji placówki. Wynikiem tego oddziały polskie wstrzymały ogień ok. 11-tej tego dnia a o 16-tej ogień wstrzymała strona niemiecka.

1 października 1939 w Grand Hotelu w Sopocie komandorzy Stefan Frankowski i Marian Majewski w obecności kpt. Antoniego Kasztelana podpisali akt kapitulacji i złożyli go, na ręce kontradmirała Huberta von Schmundta. Wieczorem, zadecydowano o wypłacie poborów obrońcom za trzy miesiące z góry i rozpoczęto niszczenie akt sądowych i personalnych oraz zakopywanie i zatapianie przez całą noc sprzętu. Wkroczenie Niemców Do Helu zaplanowano na 2 X o godzinie 10-tej. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Helu, Niemcy zaczęli poszukiwania ciężkich dział nie wierząc, że obrońcy Helu mając cztery armaty Boforsa o kalibrze 152,4 mm skutecznie trafiali w jednostki nawodne i zatopili jeden trałowiec.