456
573
477
574
Bitwa pod Mokrą
Bitwa pod Mokrą - pomnik
Pomnik upamiętniający bitwę wzniesiony 9 maja 1975

Bitwa pod Mokrą była jednym z pierwszych starć zbrojnych Wojska Polskiego podczas drugiej wojny światowej.

1 września 1939 Wołyńska Brygada Kawalerii pod dowództwem płk. J. Filipowicza we wsi Mokra powstrzymywała przez cały dzień niemiecką 4 Dywizję Pancerną gen. Reinhardta wspieraną przez lotnictwo (m.in. bombowce nurkujące Stukas). Wołyńska BK osłaniała lewe (południowe) skrzydło Armii Łódź, na które skierowało się główne uderzenie największej niemieckiej armii – 10 armii gen. Reichenau. Wołyńska BK dodatkowo wzmocniona o batalion piechoty z 30 Dywizji Piechoty, pułk kawalerii z Kresowej BK oraz pociąg pancerny zajęła w dniach 30 i 31 sierpnia pozycje obronne wokół m. Miedźno, frontem na zachód i południowy zachód. Umocnienie się 'W" BK w tym rejonie zaskoczyło dowództwo niemieckie.

Oddziały polskie podjęły walkę z forpocztami 4 DPanc natychmiast po przekroczeniu przez nią granicy. Ok. godz. 10.00 gen. Reinhardt wysłał do boju 36 pułk pancerny celem przebicia się przez polskie pozycje, ale Niemcy ponieśli porażkę we wsi Mokra w starciu z zamaskowaną i doskonale wstrzelaną w teren polską artylerią. Jednocześnie natarcia niemieckiej piechoty na skrzydłach zostały odparte przez okopane w lasach pododdziały 19 pułku ułanów i IV bat 83 p.piech.

Ok. godz. 12.00 Niemcy ponowili atak siłami 35 pułku pancernego, zdobyli wieś Mokra, i zmusili 21 pułk ułanów do odwrotu zadając mu ciężkie straty, ale ponownie zostali zatrzymani i zmuszeni do odwrotu przez artylerię i działa przeciwpancerne oraz pociąg pancerny przy próbie zdobycia wiaduktu (przepustu) pod torami kolejowymi tuż za wsią. Wycofujące się niemieckie czołgi wywołały panikę w kolumnach zaopatrzeniowych, co zmusiło niemieckich dowódców do reorganizacji i powstrzymało dalsze ataki na wieś Mokra i przepust kolejowy. Jednocześnie Niemcy podjęli próbę obejścia pozycji polskich od północy siłami 12 pułku strzelców (zmotoryzowanych), która została powstrzymana kontratakiem (szarżą) dywizjonu 19 pułku ułanów, a wspierające niemiecką piechotę pododdziały pancerne poniosły ciężkie straty w starciu z pociągiem pancernym w pobliżu stacji kolejowej "Miedzno".

Bitwa pod Mokrą
Niemieckie czołgi zniszczone pod Mokrą.

Niemiecka 5 Brygada Pancerna (35 i 36 pułki pancerne)w godzinach popołdniowych, podjęła atak tym razem zadając ciężkie straty broniącej się na pierwszej linii polskiej artylerii, jednakże nie zdołała zmusić 12 pułk ułanów do opuszczenia pozycji przy nasypie kolejowym. Kontratak kilkunastu polskich tankietek i wozów pancernych 21 dywizjonu wsparty bronią p-panc 2 Pułku Strzelców Konnych zmusił niemiecki 36 pułk pancerny do odwrotu do wsi Mokra, co zatrzymało niemieckie natarcie. Ostatni atak niemiecki podjął 35 pułk pancerny po godz. 17.00, ale nie zdołał zdobyć wiaduktu kolejowego tuż za wsią, więc linia torów kolejowych została utrzymana przez Wołyńską Brygadę Kawalerii. Niemcy nie zdołali osiągnąć swoich zadań.

Po zmroku polska kawaleria i piechota wycofały się, ponosząc podczas odwrotu duże straty.

Przyczyną sukcesu polskiego było doskonałe wykorzystanie przez płk Filipowicza i podległych mu oficerów wszystkich zalet uzbrojenia, wyszkolenia i pozycji Wołyńskiej Brygady Kawalerii oraz błąd gen. Reinhardta.