827
539
Odilo (Otto) Lotario Globocnik
Globocnik jaku gauleiter Wiednia, 1938
Globocnik jaku gauleiter Wiednia, 1938

Odilo (Otto) Lotario Globocnik (ur. 21 kwietnia 1904, zm. 31 maja 1945) – funkcjonariusz hitlerowskich organizacji NSDAP i SS, dowódca SS i policji na Dystrykt Lublin Generalnego Gubernatorstwa, SS-Obergruppenführer, zbrodniarz odpowiedzialny za tłumienie powstania zamojskiego.

Urodzony w austriackiej rodzinie słoweńskiego pochodzenia w Trieście, Globocnik początkowo pracował jako handlowiec. Od 1922 był aktywnym członkiem prenazistowskich karynckich organizacji paramilitarnych. W 1931 wstąpił do austriackiego NSDAP, a w 1934 stał się członkiem SS. Między 1933 a 1935 był aresztowany cztery razy przez austriackie władze za aktywność w nielegalnej NSDAP oraz za zdradę. W sumie spędził w więzieniu 11 miesięcy.

Uważany za niezwykle energiczną i dynamiczną osobę, Globocnik, będąc w szeregach NSDAP, szybko doczekał się awansu. Stał się jednym z wiodących austriackich narodowych socjalistów, który pomagając w organizacji przewrotu austriackiego rządu i tym samym umożliwiając Anschluss Austrii do III Rzeszy. W nagrodę za wsparcie 22 maja 1938 Adolf Hitler uczynił Globocnika Gauleiterem Wiednia.

Jednak wkrótce jego działalność zaczęła prowadzić go ku upadkowi. Jedną z jego przyczyn było stosowanie przeróżnych sztuczek, przede wszystkim w sprawach finansowych. Kolejną z przyczyn był jego upór oraz niezwykła zdolność do przysparzania sobie nowych przeciwników i wrogów w szeregach partii. Co ważniejsze, Hermann Göring usiłował usunąć Globocnika z jego wysokiej posady partyjnej. 30 czerwca 1939 Globocnik został zawieszony w obowiązkach Gauleitera. Hitler wyznaczył na jego następcę Josefa Bürckela.

Globocnik wkrótce zgłosił się na ochotnika do Waffen-SS i rozpoczął służbę jako niedyplomowany oficer SS-Standarte Germania od marca do listopada 1939, walcząc z wyróżnieniem podczas agresji Niemiec na Polskę.

Reichsführer SS Heinrich Himmler nie zapomniał o zasługach jednego ze swych najbardziej posłusznych podwładnych: 9 listopada 1939 Globocnik został mianowany Dowódcą SS i Policji (SS- und Polizeiführer) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa.

Globocnik. W trakcie przesiedleń na Wołyniu
W trakcie przesiedleń na Wołyniu

13 października 1941 Globocnik otrzymał od Heinricha Himmlera ustny rozkaz rozpoczęcia natychmiastowej budo­wy pierwszego obozu zagłady w Generalnym Gubernatorstwie, który miał mieścić się w Bełżcu. Budowa dwóch kolejnych obozów zagła­dy, w Sobiborze i Treb­lince rozpoczęła się w 1942 r. Globocnik był odpowiedzialny za śmierć ponad 1,5 miliona Żydów, Polaków, Słowaków, Czechów, Holendrów, Francuzów, Rosjan, Niemców i Austriaków w obozach śmierci Operacji Reinhard, którą organizował i nadzorował. Wykorzystywał Żydów jako niewolniczą siłę roboczą w obozach pracy i zgromadził własność i kosztowności zamordowanych Żydów. W czerwcu 1943 jako szef dystryktu lubelskiego GG nadzorował tłumienie powstania zamojskiego w ramach akcji Wehrwolf.

Po klęsce Mussoliniego Globocnik został przeniesiony z Generalnego Gubernatorstwa do regionu Friuli-Venezia Giulia w niemieckiej strefie okupacyjnej we Włoszech we wrześniu 1943. Wyznaczono mu stanowisko w jego rodzinnym mieście, Trieście. Został mianowany Wyższym Dowódcą SS i policji w Strefie Operacyjnej Regionu Wybrzeża Adriatyku.

Jego głównym zadaniem było organizowanie walki z partyzantami, jednakże znów odegrał wiodąca rolę w prześladowaniu włoskich Żydów. Wraz z natarciem oddziałów alianckich, Globocnik powrócił do austriackiej Karyntii i ostatecznie ukrył się wysoko w górach w alpejskiej chacie niedaleko Weissensee w towarzystwie najbliższych członków swojej załogi.

Wyśledzony i schwytany przez Brytyjczyków 31 maja 1945, tego samego dnia popełnił samobójstwo rozgryzając kapsułkę z cyjankiem.