306
306
Wilhelm Koppe
WIlhelm Koppe

Wilhelm Koppe (ur. 15 czerwca 1896 w Hil­des­heim, zm. 2 lipca 1975 w Bonn) – Wyższy Dowódca SS i Policji w Kraju Warty i Ge­ne­ral­nym Gubernatorstwie oraz SS-Ober­grup­pen­füh­rer, generał Waffen-SS. Zbrodniarz hit­le­ro­wski, odpowiedzialny za masowe zbrodnie na Polakach i Żydach w czasie okupacji nie­mie­c­kiej w Polsce. Sekretarz stanu do spraw bez­pie­czeń­stwa (niem. Staatssekretar fur das Sicherheitswesen) w rządzie Generalnego Gu­ber­na­tor­stwa.

Wilhelm Koppe, SS Obergruppenführer i ge­ne­rał Waffen SS, sekretarz do spraw bez­pie­czeń­stwa w rządzie Generalnej Guberni. Kil­ka­na­ście dni przed wybuchem Powstania udało mu się uniknąć śmierci z rąk żołnierzy "Parasola" po wyroku wydanym na niego przez sąd Polski Podziemnej. W czasie Powstania był odpowiedzialny przed Himmlerem za masową eksterminację ludności Warszawy. Po wojnie władze RFN odmówiły jego ekstradycji do Polski. W 1964 prokuratura w Bonn wszczęła przeciw niemu postępowanie, os­kar­ża­jąc m.in. o współudział w zamordowaniu 145.000 osób. W 1966 po­stę­po­wa­nie zostało oddalone przez sąd krajowy w Bonn, z powodu złego stanu zdrowia oskarżonego. Zmarł w 1975 w Bonn.

Nigdy nie poniósł odpowiedzialności za swoje zbrodnie.

Do NSDAP wstąpił w 1930, do SA w 1931, a w 1932 do SS. Do wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję regionalnego dowódcy SS i SD m.in. w Münster, Gdańsku, Dreźnie i Lipsku.

W październiku 1939 Koppe został powołany na stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji w Kraju Warty (niem. Wartheland) w okupowanej Polsce. Był współpracownikiem gauleitera Arthura Greisera w prze­śla­do­wa­niu miejscowej ludności żydowskiej i polskiej - m.in. ofiarował Greiserowi jeden ze swych oddziałów policyjnych do eksterminacji ludzi chorych na gruźlicę [6]. Na przełomie maja i czerwca 1940 organizował masowy mord przy użyciu samochodowych komór gazowych na 1558 niemieckich i ok. 500 polskich niepełnosprawnych pacjentach z ośrodka opiekuńczego w Działdowie.

Jego zwierzchników uderzała jego nadgorliwość i bezwzględność, poz­ba­wio­na cienia ludzkich uczuć. Był teoretykiem kolonizacji wschodu przez element germański. W listopadzie 1939 roku Wilhelm Koppe wydał polecenie, aby Poznań w przeciągu trzech miesięcy stał się wolny od Żydów (niem. judenrein) - był wówczas odpowiedzialny zarówno za eksterminację Żydów, jak i za stosowanie represji (w tym masowe egzekucje i deportacje) wobec pozostałej ludności (m. in. masowe wy­sie­d­le­nia Polaków), którą III Rzesza pozbawiła większości praw. Za swoją służbę w Kraju Warty uzyskał 30 stycznia 1942 awans na jeden z naj­wyż­szych stopni w SS: Obergruppenführera.

Wilhelm Koppe i Arthur Greiser przed kompanią honorową Wehrmachtu (Poznań, listopad 1939)
Wilhelm Koppe i Arthur Greiser przed kompanią honorową Wehrmachtu (Poznań, listopad 1939)

W listopadzie 1943 Ko­p­pe został członkiem rządu generalnego gu­ber­na­tor­stwa dzięki po­wo­ła­niu go na sta­no­wi­sko Wyższego Do­wód­cy SS i Policji GG, z sie­dzi­bą w Krakowie. Za­stą­pił on Friedricha Wil­hel­ma Krügera. Rów­no­leg­le sprawował fun­kcję sekretarza stanu do spraw bez­pie­czeń­stwa (niem. Staats­sekre­tär für das Sicher­heits­we­sen) w "rządzie" Generalnego Gubernatorstwa. Również na tych stanowiskach Koppe był jednym z głównych organizatorów terroru wobec cywilnej ludności polskiej, stosując odpowiedzialność zbiorową i akcje pacyfikacyjne. Na przełomie stycznia i lutego 1944 wydał rozkaz rozstrzelania 100 Polaków, więźniów politycznych z hitlerowskiego więzienia Montelupich, w odwecie za nie­u­da­ny zamach na generalnego gubernatora Hansa Franka (akcji do­ko­na­ła Armia Krajowa dnia 29 stycznia 1944). Zgodnie z tym poleceniem 50 Polaków rozstrzelano w dniu 2 lutego 1944 w Dębicy, a następnych 50 w miejscowości Podłęże.

6 czerwca 1944 przygotował akcję przeciwpartyzancką w lasach bił­go­raj­skich, połączoną z rozkazem z 27 czerwca 1944 nakazującym stosowanie metod odwetowych wymierzonych w ludność cywilną za zamachy na Niemców lub próby sabotażu ważnych urządzeń (wbrew opinii szefa RSHA Ernsta Kaltenbrunnera, który stwierdził, iż metody odwetowe nie dają pożądanych rezultatów) - zgodnie z jego rozkazem wydanym 19 lipca 1944 roku miano rozstrzeliwać nie tylko ujętych sprawców, ale wszystkich mężczyzn z ich rodzin (ojciec, synowie od lat 16, bracia, szwagrowie, wujowie i stryjowie). Kobiety miały być deportowane do obozów koncentracyjnych.

Za dokonane w Polsce zbrodnie Polskie Państwo Podziemne wydało na Wilhelma Koppego wyrok śmierci - 11 lipca 1944 w Krakowie w ramach tzw. Akcji Główki miał miejsce nieudany zamach (Akcja Koppe) na jego życie, dokonany przez 1 kompanię "Pegaz" Batalionu Parasol. Koppe został w nim ranny lecz udało mu się zbiec. Zginął za to jadący z nim tego dnia adiutant, kapitan Hoheisel.

Jako Wyższy Dowódca SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie (niem. Höhere SS und Polizei Führer, HSSPF), 20 lipca 1944 wydał rozkaz ewakuowania lub mordowania więźniów, podczas wycofywania się od­dzia­łów niemieckich z terytorium okupowanej Polski. Zwłoki roz­strze­la­nych polecił palić lub wysadzać w powietrze budynki więzienne. W instrukcji zaznaczał, iż więźniowie nie mogą być wyzwoleni. W kwietniu 1945 przeniesiono go na stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji na tzw. obszarze "Süd" (siedzibę miał w Monachium, od listopada 1943 był także dowódcą miejscowego Nadregionu SS "Ost").

Po 1945 Wilhelm Koppe został dyrektorem jednej z fabryk czekolady w RFN pod fałszywym nazwiskiem Lohmann. Został także oskarżony przez władze polskie o zbrodnie wojenne popełnione w okupowanej Polsce. Po za­koń­cze­niu wojny, mimo powtarzających się próśb o ekstradycję (także w ok­re­sie PRL), Koppe nie został wydany przez władze RFN i uniknął od­po­wie­dzial­no­ści karnej za zbrodnie przeciwko ludzkości. W 1960 został are­sz­to­wa­ny, ale 19 kwietnia 1962 zwolniony za kaucją w wysokości 30 tysięcy marek. W 1964 prokuratura w Bonn wszczęła przeciw niemu pos­tę­po­wa­nie, oskarżając m.in. o współudział w zamordowaniu 145000 osób. W 1966 postępowanie zostało oddalone przez sąd krajowy w Bonn, z po­wo­du złego stanu zdrowia oskarżonego.

Wilhelm Koppe nigdy nie poniósł kary za zbrodnie dokonane podczas II wojny światowej. Zmarł w 1975 w Bonn.