Dworek Juliusza Słowackiego

Ruiny zamku

Krzemieniec - w latach 1919-1945 miasto leżało w granicach Polski. Było siedzibą powiatu krzemienieckiego w województwie wołyńskim

• 1226 – pierwsza wzmianka o Krzemieńcu
• 1240 – jedyny zamek niezdobyty przez Mongołów.
• 1438 – prawa miejskie, województwo ruskie I Rzeczpospolitej
• 1795 – pod zaborem rosyjskim, siedziba powiatu krzemienieckiego
• 19 grudnia 1805 – powstało Liceum Krzemienieckie założone przez Tadeusza Czackiego
• 1832 – rząd rosyjski przeniósł zbiory i bibliotekę Liceum Krzemienieckiego do Kijowa, na bazie których stworzony został Uniwersytet Kijowski.
• W latach 1919-19345 miasto leżało w granicach Polski. Było siedzibą powiatu krzemienieckiego w województwie wołyńskim
• 1939-1945 – okupacja sowiecka i niemiecka
• 1945-1991 – na mocy paktów rozbiorowych siłą włączony do Ukraińskiej SSR [ZSRR]
• od 1991 miasto należy do Ukrainy

Znane osoby związane z miastem

• Juliusz Słowacki
• Salomea Słowacka
• Tadeusz Czacki
• Hugo Kołłątaj

Cmentarze w Krzemieńcu – zespół zabytkowych nekropolii znajdujący się w Krzemieńcu na Ukrainie, na który składają się Cmentarze Tunicki, Bazyliański, Polski, Żydowski i Kałantyr.

• Prawosławny Cmentarz Tunicki położony jest na przedmieściu Krzemieńca Tunikach przy ul. Starego Detiuka. Powstał najprawdopodobniej pod koniec XVIII wieku jako nekropolia wspólna dla unitów, rzymskich katolików i prawosławnych. W 1891 przeszedł pod zarząd cerkwi prawosławnej. Do zabytkowych nagrobków świadczących o polskości miasta należy m.in. grobowiec rodziny Januszewskich (pierwsze pochówki z 1831), w którym ostatni spoczynek znalazła Salomea z Januszewskich Becu – matka Juliusza Słowackiego.
• Cmentarz Bazyliański to dawna nekropolia unicka położona w północnej części miasta na zboczu góry Wołowicy. Powstała jako cmentarz przyklasztorny reformatów. Po kasacie wyznania unickiego w Rosji chowano tu już tylko prawosławnych, jednak w starszej części cmentarzyka zachowały się groby katolickie. Po włączeniu Krzemieńca w skład USRR nekropolia, na której zachowały się liczne groby profesorów Liceum Krzemienieckiego, popadła w ruinę. Jednym z nielicznych nagrobków, który przetrwał czasy radzieckie w dobrym stanie jest mogiła Willibalda Bessera. Na terenie cmentarza znajduje się klasycystyczna kaplica z przełomu XVIII i XIX wieku.
• Cmentarz Polski został założony w 1891 z inicjatywy Antoniego Półmacka po tym jak nekropolie Tunicka i Bazyliańska przejęte zostały przez lokalną cerkiew prawosławną. W latach trzydziestych cmentarz wzbogacił się o Mogiłę Nieznanego Żołnierza, w której pochowano prochy Polaków walczących w I wojnie światowej. Na Cmentarzu Polskim chowano również ofiary bombardowań niemieckich z 12 września 1939 oraz Polaków poległych podczas okupacji radzieckiej i nazistowskiej.
• Cmentarz Żydowski położony jest na południowym stoku góry Czerczy. Jest najstarszą nekropolią krzemieniecką, której początki datowane są na wiek XVI. Po wymordowaniu żydowskiej ludności miasteczka w czasie II wojny światowej służy jako pastwisko dla bydła.
• Cmentarz Kałantyr mieści się na przedmieściu Syczówka. Powstał w II połowie XIX stulecia, po tym jak władze carskie rozmieściły w Krzemieńcu pułk dragonów. Chowano tu głównie rosyjskich wojskowych. Po I wojnie światowej cmentarz zachował swoją funkcję - chowano na nim głównie polskich żołnierzy z 12 Pułku Ułanów Podolskich stacjonującego w niedalekiej Białokrynicy.

Po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 na cmentarzu usypano kopiec na cześć ofiar lokalnego NKWD z lat 50. i 60..

Bibliografia

• Jacek Tokarski, "Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie", Tom 2, Warszawa 2001
• (opr.) Beata Marcisz i Szczepan Rudka "Krzemienieckie nekropolie. Cmentarz Polski oraz polskie zabytki sztuki nagrobnej w Krzemieńcu", Warszawa 1999