Józef Konstanty Olszyna-Wilczyński

Józef Konstanty Olszyna-Wilczyński (ur. 27 listopada 1890 w Krakowie, zamordowany 22 września 1939 pod Sopoćkiniami) – generał brygady Wojska Polskiego.

W 1910 zadał maturę w Gimnazjum Klasycznym św. Anny w Krakowie. Podjął studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej. Od października 1912 do września 1913 odbył zasadniczą służbę wojskową w armii austriackiej w 16 pułku piechoty Obrony Krajowej w Krakowie.Po ukończeniu kursu w szkole oficerów rezerwy uzyskał stopień podchorążego.10 października 1913 został członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich.W lecie 1914 zaliczył kurs instruktorów Polskich Drużyn Strzeleckich organizowany w Nowym Sączu. 1 sierpnia 1914 zmobilizowany do macierzystej jednostki, 6 sierpnia 1914 znalazł się w składzie organizowanej I Brygady Legionów Polskich. W październiku 1914 awansowany na stopień porucznika, w styczniu 1915 został kapitanem.

W listopadzie 1918 doprowadził do przyjęcia swojego batalionu w skład Wojska Polskiego. Uczestnik wojny z ukraińcami i bolszewikami- walczył na Podolu. 27 listopada 1918 w bitwie pod Mikulińcami został ciężko ranny i dostał się do niewoli ukraińskiej, przebywał w niej do 9 czerwca 1919, początkowo w Tarnopolu, a później w Buczaczu. W 1919 został awansowany na stopień podpułkownika. 21 czerwca 1919 mianowany dowódcą III Brygady Legionów. Później dowodził I Brygadą Legionów i ponownie III BLeg. W maju 1920 został komendantem Kijowa. Następnie dowodził 6 Dywizją Piechoty, samodzielną grupą w składzie 3 Armii i XIV Brygadą Piechoty. Od września 1920 do września 1921 dowodził XIII Brygadą Piechoty.

W 1921 brał udział w ochronie III powstania śląskiego. Od lipca 1923 pełnił służbę w Departamencie V Inżynierii i Saperów M.S.Wojsk. na stanowisku szefa wydziału (w tym czasie był oficerem nadetatowym 5 Pułku Saperów). 10 października 1924 objął dowództwo organizującej się 2 Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza. 19 marca 1927 mianowany został generałem brygady i objął dowództwo 10 Dywizji Piechoty w Łodzi, którą dowodził do 1935. W latach 1936-1937 był dyrektorem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. W 1938 został dowódcą Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie.

We wrześniu 1939 dowodził Grupą Operacyjną "Grodno". Już 17 września generał podróżując wraz ze swoim sztabem samochodem z Pińska do Grodna zetknął się luźnymi oddziałami sowieckimi oraz dywersantami komunistycznymi. Po otrzymaniu rozkazu rozwiązania oddziałów przebywa w Sopoćkiniach pod Grodnem. Prawdopodobnie zwłoka z ewakuacją sztabu związana była z organizowaniem pierwszych w kraju grup konspiracji zbrojnej. Zatrzymany przez żołnierzy Armii Czerwonej 22 września 1939, podczas podróży wraz z rodziną autem w kierunku granicy litewskiej, generał podróżujący w mundurze, został wraz ze swoim adiutantem kapitanem artylerii Mieczysławem Strzemeskim odłączony od reszty pasażerów, którym wraz z kierowcą pozwolono kontynuować jazdę, odprowadzony na bok i zamordowany strzałem w tył głowy. Rosjanie zakrwawioną czapkę generała pokazywali jako swoje trofeum.

Mogiła gen. Wilczyńskiego znajduje się w miejscowości Sopoćkinie, parafia Teolin, koło Grodna.