Eklektyczny gmach dzisiejsze Opery Lwowskiej powstał według projektu prof. Zygmunta Gorgolewskiego w la­tach 1897-1900. Inwestorem była ra­da miasta. W trakcie budowy zas­tosowano wiele nowoczesnych roz­wią­zań technologicznych, takich jak wy­ko­rzy­sta­nie żelbetowych fun­da­me­n­tów, oświetlenie elektryczne, cen­tral­ne ogrzewanie i hydrauliczną ma­szy­ne­rię sceniczną. Z zewnątrz uwagę zwracają liczne rzeźby na­wią­zu­ją­ce do tematyki teatralnej. Wrażenie robią także pięknie wykończone wnętrza przedwojennego Teatru Wielkiego.

Inwestycja ta miała być widocznym symbolem bogactwa i prestiżu Lwowa, w tym czasie będącego stolicą Galicji. W uroczystym otwarciu budynku 4 października 1900 r. wzięli udział nie tylko przedstawiciele lokalnych władz oraz miejscowej elity, ale również m.in. Henryk Sien­kie­wicz, Ignacy Paderewski i Henryk Siemiradzki, który jest twórcą tea­tra­l­nej kurtyny.

Muza komedii –
Talia

Muza tragedii – Melpomene

Gmach teatru, usytuowany w centrum Lwo­wa, jest ważnym akcentem urbanistycznym kończącym w kierunku północnym oś bul­wa­ro­wą Wałów Hetmańskich.

Jest ciekawym budynkiem pod względem ar­chi­te­kto­ni­cznym, obfituje w de­ko­ra­cje ma­lar­skie i rzeźbiarskie nawiązujące do sztuki te­a­tral­nej.

Muza poezji chóralnej – Polihymnia

Muza poezji miłosnej – Erato

Gmach zajmuje po­wierz­ch­nię ponad 3000 m², ma kształt pro­sto­pad­ło­ścia­nu o wy­mia­rach 45x95 m. Bu­do­wlę wieńczy znajdująca się nad sceną mie­dzia­na ko­pu­ła. Drzwi wej­ścio­we flankują podtrzymujące fryz kolumny do­ry­ckie. Nad gzymsem oddzielającym rus­ty­ko­wa­ny parter od pierwszego pięt­ra u­lo­ko­wa­no loggię z trójłukową arkadą i pod­wój­ny­mi kolumnami ko­ryn­cki­mi, przestrzeń mię­dzy oknami zdobią kolumny jońskie.

Geniusz Dramatu

Geniusz Muzyki

Alegoria Sławy

Rzeźby ale­go­ry­cz­ne a­u­tor­stwa Sta­ni­sła­wa Wój­ci­ka prze­d­sta­wia­ją Poezję i Mu­zy­kę po lewej stronie, Sławę i Fo­r­tu­nę w cen­trum, Komedię i Tragedię – po prawej. Fi­gu­ry Muz na attyce są autorstwa Juliana Mar­ko­wskie­go, Ta­de­u­sza Wiśniowieckiego, Ta­de­u­sza Barącza, Juliusza Beł­to­w­skiego i Antoniego Popiela.

Sala lustrzana

Odrzwia wejściowe do par­te­ru zdobi marmurowy portal flankowany joń­ski­mi pi­la­stra­mi, zwieńczony bia­ło­mar­mu­ro­wym medalionem z por­tre­tem Z. Gorgolewskiego au­tor­stwa J. Bełtowskiego z 1907 roku.

Widownia mieści 1200 osób. Szczególnie reprezentacyjne były dwie loże prosceniowe pierwszego piętra: cesarska i marszałkowska, z salonami i odrębnymi toaletami (do lo­ży cesarskiej prowadziło o­so­bne wejście).

Podczas budowy gmachu za­s­to­so­wa­no naj­no­wo­cze­śnie­j­sze wówczas rozwiązania te­ch­no­lo­gi­cz­ne:

• system betonowych fundamentów
• hydrauliczną maszynerię sceniczną
• oświetlenie elektryczne
• centralne ogrzewanie

Główna kurtyna jest dziełem artysty-malarza Henryka Siemiradzkiego.

Kurtyna

4 października 1900 od­by­ło się uroczyste ot­war­cie teatru ro­ku w o­be­c­no­ści gości ho­no­ro­wych – Henryka Sien­kie­wi­cza, Ignacego Pa­de­re­wskie­go, Henryka Sie­mi­ra­dz­kie­go, pre­zy­den­ta mia­sta Go­dzi­mi­ra Ma­ła­cho­wskie­go, na­mie­stni­ka Le­o­na Pi­niń­skie­go, ma­r­sza­ł­ka kra­jo­we­go Sta­ni­sła­wa Ba­de­nie­go oraz delegacji praskiej z burmistrzem Vladimirem Srbem i byłym dyrektorem Narodowego Divadla Františkiem Adolfem Šu­ber­tem. Odegrano hymny: polski, austriacki i cze­ski.

Prezydent Lwowa Godzimir Małachowski przed inauguracją zwrócił się z apelem do członków rady miejskiej aby jawili się (...) w strojach polskich. Dla wszystkich zresztą obowiązuje strój galowy.

Po mszy w Katedrze Łacińskiej poświęcenia gmachu teatru dokonał lwowski arcybiskup katolicki obrządku ormiańskiego Izaak Mikołaj Isa­ko­wicz (gdyż stolice dwóch pozostałych obrządków katolickich pozostawały nieobsadzone po śmierci ich ordynariuszy) w obecności m.in. pastora Graf­la i rabina Ezechiela Caro.

Na wystawie inauguracyjnej przedstawiono:

• widowisko poetycko-choreograficzne "Baśń nocy świętojańskiej" ze słowami Jana Kasprowicza i oprawą muzyczną Seweryna Bersona,
• operę Władysława Żeleńskiego "Janek" (specjalnie na tę okazję zamówioną i skomponowaną),
• komedię Fredry "Odludki".

Dyrekcję nowej instytucji powierzono Tadeuszowi Pawlikowskiemu.

Po otwarciu teatru prasa lwowska pisała "wznieśliśmy twierdzę, która ma być po wieczne czasy nie tylko świadkiem wymownym naszej miłości i sza­cun­ku dla sztuki, ale także jednym z ognisk polskiej oświaty" ("Dziennik Polski" z 4 października 1900), a sam twórca gmachu Zygmunt Gor­go­le­wski podkreślał: "aby ten budynek poświęcony sztuce narodowej był rze­czy­wi­ście przybytkiem sztuki w najszlachetniejszym znaczeniu, aby w nim dłu­gie lata i wieki rozbrzmiewała polska mowa i pieśń serdeczna oraz uczucie na­ro­do­we, których w innych dzielnicach polskich publicznie wyznawać nie wolno". Prezydent Lwowa Godzimir Małachowski zapewniał natomiast, że "w tym gmachu i z niego brzmieć będzie zawsze nasza droga mowa oj­czy­sta na pożytek miasta, narodu i wiekopomną sławę polskiego imienia".

Budynek został uszkodzony w czasie krwawych zamieszek w 1936 roku.

Przed II wojną światową w gmachu teatru działały trzy sceny: dramatyczna, ko­me­dio­wa, operowa.

Od 1938 do 1939 dyrektorem teatru był Mieczysław Szpakiewicz.

Mieczysław Szpakiewicz