W trakcie trwania II wojny światowej, kiedy doszło do spotkania nacierającej z zachodu armii hitlerowskiej z nacierającą ze wschodu armią sowiecką a los Polski został przesądzony, doszło w dn.28 września 1939r w Moskwie do podpisania traktatu sowiecko-niemieckiego o granicach i przyjaźni zwanego Paktem Hitler-Stalin.

Brzmienie układu jawnego było następujące:

Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR uważają po rozpadzie dotychczasowego państwa polskiego za swoje wyłączne zadanie przywrócenie na tych terenach spokoju i porządku oraz zapewnienie żyjącym tam narodowościom pokojowego bytu odpowiadającego ich właściwościom narodowym. W tym celu uzgodniły one co następuje:

Art.1. - Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR ustalają jako obustronną granicę interesów państwowych linię narysowaną na załączonej mapie, która zostanie dokładniej opisana w uzupełniającym protokole.

Art.2. - Obydwie strony uznają ustaloną w art.1 granicę za ostateczną i będą odrzucały wszelkie mieszanie się państw trzecich do tego uregulowania.

Art.3. - Niezbędne nowe regulacje państwowe przejmuje na obszarach na zachód od linii wymienionej w art.1 Rząd Rzeszy Niemieckiej a na obszarach na wschód od tej linii Rząd ZSRR.

Art.4 - Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR uważają powyższe uregulowanie za pewny fundament dla postępującego rozwoju przyjacielskich stosunków między ich narodami.

Art.5 - Układ ten zostanie ratyfikowany, a dokumenty ratyfikacyjne zostaną wymienione w Berlinie tak szybko, jak to będzie możliwe. Układ wchodzi w życie z chwilą podpisania. Sporządzono w dwóch oryginałach w języku niemieckim i rosyjskim.

Moskwa , dnia 28 września 1939r.
Za Rząd Rzeszy Niemieckiej: von Ribbentrop
Z upoważnienia Rządu ZSRR: W.M. Mołotow

Równocześnie z tekstem układu opublikowane zostało oświadczenie obu rządów:

Po ostatecznym uregulowaniu przez Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR kwestii wynikających z upadku państwa polskiego w podpisanym dzisiaj układzie i po stworzeniu w ten sposób pewnego fundamentu dla trwałego pokoju w Europie wschodniej, dają one zgodnie wyraz przeświadczeniu, że odpowiadałoby prawdziwym interesom wszystkich narodów, gdyby został zniesiony istniejący obecnie stan wojny między Niemcami z jednej a, Anglią i Francją z drugiej strony. Obydwa rządy będą dlatego kierować swoje wspólne wysiłki ewentualnie w porozumieniu z innymi zaprzyjaźnionymi państwami , aby osiągnąć ten cel tak szybko, jak to będzie możliwe. Gdyby jednak wysiłki obu rządów miały pozostać bezskuteczne, wówczas nastąpiłoby stwierdzenie faktu, że Anglia i Francja są odpowiedzialne za kontynuowanie wojny, przy czym w wypadku dalszego trwania wojny rządy Niemiec i ZSRR będą się wzajemnie konsultować co do niezbędnych poczynań.

Dalszymi dokumentami były tajne protokoły:

1. tajny protokół dotyczący przesiedlenia osób narodowości niemieckiej z obszarów, które znalazły się w strefie sowieckiej oraz osób narodowości białoruskiej i ukraińskiej ze strefy niemieckiej.

2. drugi protokół - do strefy interesów ZSRR została włączona Litwa, natomiast do strefy niemieckiej włączono obszar między dotychczasową "linią czterech rzek", czyli tereny województwa lubelskiego oraz części wschodniej województwa warszawskiego.

3. trzeci protokół - stanowił że "obie strony nie dopuszczą na ich terytoriach polskiej agitacji wymierzonej przeciw terytorium drugiej strony. Będą one tłumiły na swoich terytoriach wszelkie początki tajnej agitacji oraz udzielały sobie wzajemnej informacji o podejmowanych w tym celu zarządzeniach."

Uwaga! Pod terminem "agitacja" rozumiano wszelkie wszelkiego rodzaju polską działalność niepodległościową czy organizowanie ruchu oporu, którą Niemcy i Rosjanie zwalczali wspólnie w sposób bezwzględny, włączając również do niszczenia polskości tych ziem - nazistowskich ukraińskich nacjonalistów z OUN-UPA.

Oprócz tych dokumentów ustalono:

- zasady i rozmiary dostaw surowców z ZSRR do Rzeszy Niemieckiej a w odwrotnym kierunku miały być dostarczane gotowe wyroby przemysłowe

- zasady tranzytu przez ZSRR surowców strategicznych z Rumunii, Iranu, Afganistanu a, także krajów Dalekiego Wschodu do Niemiec i w kierunkach odwrotnych

- ustalono dostawy ropy naftowej i jej pochodnych z ZSRR do III Rzeszy
Po podpisanym układzie propaganda sowiecka zaczęła nagonkę nie tylko przeciwko Polsce i krajom przez ZSRR I Niemcy okupowanym ale głównie przeciwko Anglii i Francji, wychwalając jednocześnie nazim, III Rzeszę Niemiecką i wielkiego wodza Adolfa Hitlera, przyjaciela ZSRR, ciepło też mówiła sowiecka propaganda o włoskim faszyzmie.

Nowe stosunki między III Rzeszą Niemiecką a ZSRR znalazły wyraz w telegramach gratulacyjnych Hitlera i Ribbentropa nadesłanych 21 grudnia 1939r do Stalina z okazji 60 rocznicy jego urodzin:

Do Pana Josifa Stalina, Moskwa

W dniu Pańskiego 60-lecia proszę o przyjęcie moich najszczerszych powinszowań. Dołączam do nich również najlepsze życzenia. Życzę dobrego zdrowia Panu osobiście, jak również szczęśliwej przyszłości narodom zaprzyjaźnionego Związku Sowieckiego.

Adolf Hitler

Do Pana Josifa Stalina w Moskwie

Wspominając historyczne momenty na Kremlu, które położyły początek decydującego zwrotu w stosunkach miedzy obu wielkimi narodami i przez to stworzyły podstawę do długotrwałej pomiędzy nimi przyjaźni, proszę Pana o przyjęcie w dniu Pańskiego 60-lecia moich najgorętszych życzeń.

Joachim von Ribbentrop Minister spraw zagranicznych

Teksty obu telegramów opublikowała "Prawda" - 23 grudnia 1939r.a po 2 dniach Stalin wystosował gorące podziękowania.

Berlin-Głowa Państwa Niemieckiego, Pan Adolf Hitler

Proszę o przyjęcie wyrazów wdzięczności za powinszowania i podziękowanie za Pańskie dobre życzenia dla narodów Związku Sowieckiego.

J.Stalin

Berlin. Do Ministra Spraw Zagranicznych Niemiec Pana Joachima von Ribbentropa

Dziękuję Panu, Panie Ministrze za życzenia .Przypieczętowana krwią przyjaźń narodów Niemiec i Związku Sowieckiego ma podstawy do tego by być długotrwałą i mocną.

J.Stalin

Uwaga! Mówiąc o "przypieczętowaniu krwią" Stalin miał na myśli, krew przelaną przez Niemców i Rosjan podczas wspólnego najazdu na Polskę we wrześniu 1939 roku.

Mapa ostatecznego rozdzielenia Polski pomiędzy III Rzeszę a ZSRR z 28.09.1939r.

Mapa linii demarkacyjnej określonej w tajnym protokole opublikowana przez dziennik "Izwiestia" 18.09.1939