628
645
626
642
Podole

Podole – kraina historyczna i geograficzna (Wyżyna Podolska) nad północnymi dopływami środkowego Dniestru (np. Smotrycz, Zbrucz) i w górnym biegu rzeki Boh.

Główne miasta: Kamieniec Podolski, Chmielnicki (do 1954 Płoskirów)

Do XIV w. w strefie wpływów ruskich, szczególnie władców Halicza.

1336 po śmierci Bolesława Trojdenowicza halickiego Kazimierz Wielki, pretendujący do spadku, zajął Podole wraz z innymi ziemiami ruskimi. Zachodnią część włączył do Polski jako województwo ruskie, wschodnią oddał w lenno sprzymierzonym Koriatowiczom, którzy panowali w tej części Podola do 1395.

W roku następnym doszło do podziału Podola Koriatowiczów: zachodnią część otrzymał jako lenno Spytek z Melsztyna, pozostałe tereny włączono do Litwy. Po śmierci Spytka w bitwie nad Worsklą (1399) jego lenno podolskie przypadło Litwie. 1340 po śmierci Witolda dawne ziemie lenne Spytka z Melsztyna włączono do Polski jako województwo podolskie.

1569 w wyniku unii lubelskiej reszta ziem Podola weszła w skład Korony jako województwo bracławskie. 1672 na mocy traktatu buczackiego województwo bracławskie i podolskie znalazły się w posiadaniu Turcji. 1699 powróciły do Polski po pokoju w Karłowicach. Rozbiory Polski przyniosły nowy podział regionu.

1772 zachodnia część po rzekę Zbrucz znalazła się w Austrii, reszta ziem podolskich w 1793 weszła w skład Rosji. 1809-1815 część Podola należącego do Austrii, tzw. obwód tarnopolski wchodziła w skład Rosji.

Po 1918 Podole zachodnie znalazło się w granicach Polski, pozostała część weszła w skład ZSRR. Od 1921 część zach. (Tarnopolskie) w Polsce (granica na rzece Zbrucz). Włączenie Podola do Związku Sowieckiego było skutkiem najazdu na Polskę 17 września 1939 roku, zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow (IV rozbiór Polski).

Obecnie całe Podole wchodzi w skład Ukrainy.

Sławni Podolanie:

  • Israel Baal Szem Tow
  • Jan Wiktor Lesman
  • Józef Dwernicki
  • Artur Grottger
  • Zygmunt Haupt
  • Jerzy Janicki
  • Mieczysław Albert Krąpiec
  • Izabela Lewańska
  • Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz
  • Kazimierz Michałowski
  • Zygmunt Miłkowski
  • Ignacy Jan Paderewski
  • Delfina Potocka
  • Roman Rogowski
  • Anton Rubinstein
  • Edward Rydz-Śmigły
  • Ignacy Tokarczuk
  • Mariusz Zaruski
  • Jan Sas Zubrzycki