Wolfram Freiherr von Richthofen (ur. 11 października 1895 w Gut Barzdorf; zm. 12 lipca 1945 w Bad Ischl) – niemiecki lotnik, feldmarszałek lotnictwa. Uznawany za jednego z najskuteczniejszych, ale i najbardziej brutalnych dowódców hitlerowskiej Luftwaffe.

Wolfram von Richthofen urodził się w Gut Barzdorf (Bartoszówek koło Strzegomia na Dolnym Śląsku) w 1895. Pochodził z arystokratycznej rodziny o tradycjach wojskowych. Jego ojciec Albrecht był emerytowanym wojskowym; on sam był kuzynem niemieckiego asa lotnictwa Manfreda von Richthofena, zwanego Czerwonym Baronem oraz, tym samym, jego brata – Lothara.

W agresji Niemiec na Polskę dowodził wydzieloną grupą lotniczą, której zadaniem było wspieranie natarcia niemieckiej 10 Armii na Warszawę. Zdaniem części publicystów na bezpośredni rozkaz Richthofena został 1 września 1939 wykonany nalot na Wieluń. Richthofen na pokładzie lekkiego samolotu Fi 156 poleciał nad linię frontu, chcąc obejrzeć skutki nalotów przeprowadzonych przez jego bombowce, ale jego samolot został ostrzelany przez polskich żołnierzy i z trudem zdołał wylądować.

Podczas kampanii wrześniowej bombowce Richthofena z dużą skutecznością wspierały natarcie niemieckiej armii, niszcząc polskie umocnienia oraz atakując kolumny wojsk i uchodźców. Dowodzone przezeń formacje lotnicze znacznie przyczyniły się do niemieckich sukcesów w bitwach pod Radomiem i nad Bzurą. To właśnie jednostka Richthofena dokonała nalotu dywanowego na Warszawę 25 września 1939.

Po zwycięstwie nad Polską Richthofen objął dowodzenie VIII Korpusu Lotniczego. Dowodził nim w trakcie kampanii na zachodzie w 1940 roku, wspierając armie Walthera von Reichenaua w Belgii i Paula von Kleista we Francji. Bombowce Richthofena brały m.in. udział w "wyrąbaniu" drogi dla czołgów Kleista pod Sedanem i w próbie zablokowania ewakuacji Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego z Dunkierki.

Po zakończeniu kampanii na zachodzie Richthofena odznaczono Krzyżem Rycerskim i awansowano do stopnia generała lotnictwa.

VIII Korpus Richthofena wziął następnie udział w słynnej bitwie o Anglię. Jego samoloty startujące z baz w pn. Francji atakowały konwoje na Kanale La Manche a następnie obiekty w pd. Anglii, lecz poniosły duże straty nie odnosząc większych sukcesów.

W 1941 r. Korpus Richthofena przeniesiono do Bułgarii i podporządkowano 4 Flocie Powietrznej. W kwietniu tego roku jego bombowce udzieliły niezwykle skutecznego wsparcia wojskom niemieckim atakującym Grecję – m.in. całkowicie zniszczyły port w Pireusie. W maju 1941 Richthofen wspierał z kolei niemiecką inwazję na Kretę, za co odznaczono go Liśćmi Dębowymi do Krzyża Rycerskiego.

W następnej kolejności VIII Korpus Richthofena skierowano na front wschodni. W marcu 1942 awansowano go do stopnia generała pułkownika i mianowano dowódcą 4 Floty Powietrznej walczącej w pd. części ZSRR.

Lato 1942 było szczytowym okresem kariery Richthofena. Jego samoloty skutecznie przecierały drogę niemieckim armiom prącym w kierunku Stalingradu i Kaukazu. W sierpniu 1942 r. skoncentrowane naloty jego 4 Floty zrównały Stalingrad z ziemią (tylko w pierwszym tygodniu ataków zginęło 40 tys. mieszkańców). Ciągłe bombardowania nie złamały jednak ducha obrońców miasta, a utrudniły działanie niemieckim żołnierzom. Richthofen zdawał sobie sprawę z bezsensu tych ataków, lecz jego głos ignorowano. Odreagowywał to oskarżeniami pod adresem dowódców wojsk lądowych – Paulusa i Hotha. Twierdził, iż gdyby przejawiali oni więcej ducha walki, Stalingrad można by zdobyć w ciągu dwóch dni.

Pod koniec 1942 Richthofen zdawał sobie sprawę, iż sytuacja nad Wołgą staje się niebezpieczna, lecz Hitler i dowództwo 6 Armii odrzucali ostrzeżenia rozpoznania lotniczego.

Po odcięciu wojsk generała 6 Armii Paulusa pod Stalingradem Richthofen sprzeciwiał się pomysłowi stworzenia mostu powietrznego do kotła. Dowództwo Luftwaffe odrzuciło jego obiekcje, a sam generał chwilowo znalazł się w niełasce Hitlera. 17 lutego 1943 został jednak mianowany najmłodszym feldmarszałkiem w armii niemieckiej.

Przez następne cztery miesiące nadal dowodził Luftflotte 4 i przyczynił się znacznie do uratowania niemieckiego frontu zimą 1943 r. i sukcesu zwycięskiej kontrofensywy von Mansteina pod Charkowem.

Richthofen był człowiekiem trudnym do współpracy – upartym, aroganckim i nietolerancyjnym. W czerwcu 1943 Richthofen został skierowany do Włoch, gdzie objął dowodzenie nad 2 Flotą Powietrzną. Walczył z lądującymi na Sycylii i Półwyspie Apenińskim aliantami, lecz ich przewaga w powietrzu była tak duża, iż jego siły znajdowały się w permanentnej defensywie. Mimo to Richthofen zdołał odnotować na swym koncie kilka znaczących sukcesów – jego flotylla skutecznie zapewniła osłonę powietrzną ewakuowanym z Sycylii wojskom niemieckim, zdziesiątkowała uciekającą do alianckich baz flotę włoską (zatopiono m.in. pancernik "Roma" z większością załogi) oraz zadała ciężkie straty alianckim transportowcom w porcie Bari.

Odszedł z armii z powodu raka mózgu w listopadzie 1944. Zmarł 12 lipca 1945 w amerykańskim obozie jenieckim w Bad Ischl w Austrii.

http://einestages.spiegel.de/hundimages/2009/03/25/6/0d4035a81fbf7f563f8d67724cd72d6f_image_document_large_featured_borderless.jpg

• Marek M. Murawski Luftwaffe – działania bojowe, Wydawnictwo Lampart, 1998
• Antony Beevor Stalingrad, Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1998
• David Irving Wzlot i upadek Luftwaffe, Wydawnictwo Rachocki i S-ka, 2001