99
79
Kyryło Studynśkyj

Kyryło Studynśkyj, ukr. Кирило Студинський (ur. 4 października 1868 w Kamience koło Tarnopola, zm. 1941 w ZSRR) – ukraiński historyk literatury i działacz społeczny, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

Urodził się w rodzinie duchownego greckokatolickiego. W latach 1878-87 uczęszczał do gimnazjów w Tarnopolu i we Lwowie, później studiował we Lwowie (teologię) i Wiedniu (teologię i filologię słowiańską).

Angażował się w życie polityczne społeczności ukraińskiej w Galicji - w 1893 roku został posłem do parlamentu w Wiedniu. Był członkiem Ukraińskiej Partii Społeczno-Chrześcijańskiej i redaktorem jej pisma "Rusłan". Działał w "Proswicie" i "Uczytelśkej Hormadzie", pozostawał członkiem Rady Szkolnej Krajowej Galicji i Lodomerii - uczył w krakowskich gimnazjach.

Kontynuował działalność naukową - w 1896 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie wykładał literaturę ukraińską, a w 1900 roku otrzymał profesurę Uniwersytetu Lwowskiego. Jako naukowiec zajmował się m.in. stosunkami ukraińsko-polskimi w Galicji w okresie austrackim oraz współczesnym.

W 1918 roku został rektorem Uniwersytetu Lwowskiego, po zajęciu miasta przez Polaków aresztowany i przetrzymywany w obozach internowania (1919-20). W latach 1921-22 przewodniczył Ukraińskiej Radzie Narodowej.

Już w latach dwudziestych zainicjował współpracę Ukraińców z Galicji z rodakami znad Dniepru - chwalił radziecką politykę ukrainizacji, zorganizował w 1929 roku wizytę komisarza Skrypnyka we Lwowie. W latach 1928-33 pozostawał członkiem Akademii Nauk USRR, z której wykluczono go pod zarzutem popierania ukraińskiego nacjonalizmu i współpracy z polską policją. W oczach środowisk ukraińskich w RP (związanych z OUN i UNDO) uchodził z kolei za agenta radzieckich służb, szczególnie po tym, jak potępił represjonowanego w ZSRR Serhija Jefremowa.

Po aneksji Małopolski Wschodniej przez Związek Radziecki zadecydowano o ponownym nawiązaniu współpracy ze Studynśkym - w październiku 1939 roku został deputowanym do nielegalnego tzw. Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Ukrainy, otworzył jego obrady w listopadzie 1939 roku jako najstarszy wiekiem poseł, którego celem było siłowe włączenie polskich ziem wschodnich wraz z Lwowem do ZSRR na mocy Paktu Ribbentrop-Mołotow. Od wiosny 1940 roku posłował do Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR.

W latach 1939-41 ponownie członek Akademii Nauk USRR.


Bibliografia

  • Roszkowski W., Kofman J. (red.), "Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku", Warszawa 2005, ISBN 83-7399-084-4