144
142
145
Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich
w powiecie kostopolskim

Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich w powiecie kostopolskim – zbrodnie nacjonalistów ukraińskich na ludności cywilnej (głównie polskiej) podczas rzezi wołyńskiej w powiecie kostopolskim w dawnym województwie wołyńskim w okresie II wojny światowej.

Mordy w powiecie kostopolskim rozpoczęły się od marca 1943 r. i trwały przez cały okres rzezi. W 11 miejscowościach zginęło powyżej 100 osób, w tym w Janowej Dolinie 607. Na terenie powiatu kostopolskiego ofiarą zbrodni padło 4 264–4 267 Polaków (ustalona, minimalna liczba ofiar). Ponadto zginęło co najmniej 1 Czech, 247 Żydów, 43 Ukraińców, 5 Rosjan. Ustalono 51 sprawców zbrodni. W co najmniej 29 przypadkach napadów Ukraińcy udzielili Polakom pomocy. Spalonych zostało co najmniej 10 kościołów i 5 kaplic.

Zbrodnie głównie były dziełem UPA, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 r. przez dezerterów z ukraińskiej policji, wspomaganej przez ukraińskich chłopów, samoobronę (SKW) i Służbę Bezpeky OUN-B. W niewielkim zakresie jako sprawców wskazuje się oddziały zbrojne melnykowców i bulbowców.

Ogółem nacjonaliści zniszczyli 132 osiedla polskie


Miejsca zbrodni i liczba ofiar

  • Kostopol - ofiarą nacjonalistów ukraińskich padło 3 Polaków, 2 Żydów

gmina Bereźne


Zbrodnie w miejscowościachUstalona (minimalna) liczba ofiar
Antonówka 23 Polaków
Bereźne 96 Polaków
Białaszówka 32 Polaków, 1 Ukrainiec
Białka 18 Polaków
Bronne 1 Ukrainiec
Dąbrówka 2 Polaków
Hołubne 3 Polaków
Ilniki 200 Polaków
Jabłonne 4 Żydów
Kadobyszcze 19 Polaków
Kamionka 13 Polaków
Karaczun 3 Polaków
Kościelny Futor 18 Polaków
Krzeszów 6 Polaków
Kupla Mała 1 Polak
Kurhany 1 Polak
Lipniki 179 Polaków, 4 Żydów, 1 Rosjanka
Majdan Mokwiński 7 Polaków
Małuszka 16 Polaków
Małyńsk 19 Polaków
Młodzianówka 2 Polaków
Mokwin 15 Polaków
Polany 3 Polaków
Police 1 Polak
Rudnia Bobrowska 17 Polaków
Siniakówka Liczba ofiar nieznana
Teklówka Liczba ofiar nieznana
Tyszyca 2 Polaków
Werba 6 Polaków
Wielkiepole 3 Polaków, 2 osoby z rodziny polsko-ukraińskiej
Zalesie 9 Polaków, 1 Ukrainiec, 1 Żyd
Zamostycze 1 Polak
Zarzeczka 6 Polaków
Zurne 1 Polak


gmina Deraźne


Zbrodnie w miejscowościachUstalona (minimalna) liczba ofiar
Aleksandrówka 8 Polaków
Anielówka 2 Polaków
Biczal 18 Polaków
Borówka 40 Polaków
Czudwy 6 Polaków
Dąbrówka 9 Polaków
Debryca Mała i Wielka Liczba ofiar nieustalona
Deraźne 68-69 Polaków,1 Ukrainiec
Diuksyn 5 Polaków, 1 Ukrainiec
Dolina Dąbrowa 1 Polak
Jamniniec 12 Polaków
Józefin Liczba ofiar nieustalona
Klin Stawiecki Liczba ofiar nieustalona (co najmniej 1 ofiara)
Korczyn Liczba ofiar nieustalona
Marianówka Liczba ofiar nieustalona
Michałówka 11 Polaków
Pendyki 150 Polaków
Perełysianka 34 Polaków
Pieńki Pendyckie 33 Polaków
Polanówka 53 Polaków
Postójne 1 Ukrainiec
Radomianka 17 Polaków
Smolijów Liczba ofiar nieustalona
Tomaszów 25 Polaków, 4 osoby z rodzin polsko-ukraińskich
Wereczówka Liczba ofiar nieustalona
Złaźne 36 Polaków, 1 Ukrainiec


gmina Kostopol


Zbrodnie w miejscowościachUstalona (minimalna) liczba ofiar
Aleksandrówka Liczba ofiar nieustalona
Annowal 15 Polaków
Berestowiec Stary 23 Polaków
Bołdyń 7-8 Polaków
Borszczówka 1 Polak
Danczymost 5 Polaków
Grudy 6 Polaków, 1 Czech
Hipolitówka 21 Polaków
Jankiewicze Liczba ofiar nieustalona
Janowa Dolina 607 Polaków, 1 Żyd
Jasnobór Liczba ofiar nieustalona
Kurhany Liczba ofiar nieustalona
Lipniki (Lipniki Maszczańskie) 22 Polaków
Małe Siedliszcze 10 Polaków
Mokwin 9 Polaków
Pępków 18 Polaków, 6-osobowa rodzina polsko-ukraińska, 1 Ukrainiec
Pieczałówka 1 Polak
Płoteczno 50 Polaków
Rudeński Majdan 1 Polak
Trubica Liczba ofiar nieustalona


gmina Ludwipol


Zbrodnie w miejscowościachUstalona (minimalna) liczba ofiar
Adamówka 4 Polaków, 1 Ukrainiec
Alfredówka 1 Polak
Antolin 6 Polaków, 3 osobowa rodzina polsko-ukraińska
Astrachanka 15 Polaków
Berezówka 1 Polak (99-letni)
Berezyna 7 Polaków
Bereżniaki Liczba ofiar nieustalona
Biały Brzeg 6 Polaków
Bielczakowska 25 Polaków
Budki Kudrańskie 9 Polaków
Budki Ujściańskie 12 Polaków
osada Wojskowa Bystrzyce Liczba ofiar nieznana, osada spalona
Bystrzyce 6 Polaków, 2 Ukraińców
Chmielówka 3 Polaków, 1 Ukrainiec
Chołopy 1 Polak
Chwojanka 11 Polaków
Dermanka 104 Polaków, 3-osobowa rodzina polsko-ukraińska, 8 Żydów
Druchowa 20 Polaków
Frankopol 4 Polaków
Gliniszcze 11 Polaków, 1 Rosjanin
Głuboczek 4 Polaków
Głuboczanka 33 Polaków, 1 Ukrainiec, 2 Żydów
Górna 81 Polaków
Granne 15 Polaków
Horodyszcze 4 Polaków
Hruszówka 4 Polaków
Hubków 7 Polaków, 1 Ukrainiec
Hurby 19 Polaków, 5 Ukraińców
Huta Bystrzycka 7 Polaków
Huta Stara 3 Polaków
Janówka 24 Polaków, 3 Ukraińców
Jezierce 3 Polaków
Józefówka 1 Polak
Kamionka 22 Polaków, 8 Ukraińców
Koziarnik Chłopski 1 Polak
Koziarnik Chotyński 6 Polaków
Kudranka 10 Polaków, 11 Żydów
Ludwipol 19 Polaków, 1 Ukrainiec
Marcelówka 35 Polaków
Medwedówka 135 Polaków, 2-osobowa rodzina polsko-ukraińska
Mokre 1 Polak
Myszakówka 2 Polaków
Nakazów 8 Polaków
Niemila 127 Polaków
Nowiny 20 Polaków
Pasieka 3 Polaków
Podrałówka 1 Polak
Rudnia Pogorełowska 11 Polaków
Rudnia Potasznia 23 Polaków, 8 Żydów
Rudnia Stryj 1 Polak, 1 Ukrainiec
Sołomiak 4 Polaków
Spalony Młynek 6 Polaków
Szopy 30 Polaków
Futor Trubińskich 4 Polaków
Worobiówka 1 Polak
Wyczymir 30 Polaków
Zastawie 83 Polaków, 4 osobowa rodzina polsko-ukraińska


gmina Stepań


Zbrodnie w miejscowościachUstalona (minimalna) liczba ofiar
Borek 6 Polaków
Butejki 6 Polaków
kolonia Dworzec i osada wojskowa Batory 2 Polaków
Hrada 4 Polaków
Huta Stepańska w Hucie Stepańskiej 155 Polaków, 11 Żydów, w okolicach Huty Stepańskiej 600 Polaków (szacunki UPA: 500-950 Polaków)
Kazimierka 8 Polaków, 1 Ukrainiec
Komarówka 1 Ukrainiec
Kantopy 1 Polak
Kryczylsk 18 Polaków, 30 kozaków w służbie niemieckiej
Mielnica Duża 1 Polak
Mielnica Mała 11 Polaków
Nieklukwin Liczba ofiar nieznana
Perespa 51 Polaków, 1 Ukrainiec
Siedlisko 18 Polaków, 1 UkrainiecStepań
Stepań 24 Polaków, 4 Ukraińców, 1 Rosjanin
Temne Stepańskie 2 Polaków
Trudy 1 Polak, 1 Rosjanin
Ugły 104 Polaków
Werbcze Duże 68 Polaków
Wołosza 5 Polaków
Wyrka 161 Polaków
Zakuście 1 Polak
Ziwka Stara 21-22 Polaków


gmina Stydyń


Zbrodnie w miejscowościachUstalona (minimalna) liczba ofiar
Hutwin 1 Polak
Japołć 5 Polaków
Kamionka Nowa Liczba ofiar nieustalona
Kamionka Stara 9 Polaków
Lady 5 Polaków
Ledne 8 Polaków
Mielnikowo Liczba ofiar nieznana
Mutwica 11 Polaków
Mydzk 3 Polaków
Nowina Liczba ofiar nieznana
Omelanka 55 Polaków
Osowa 4 Żydów
Osówka 3 Polaków
Ożgów 60 Polaków
Podsielcze 32 Polaków
Półbieda 2 Polaków
Romaszkowo 1 Polak
Rudnia 8 Polaków
Stydyń Wielki 7 Polaków
Stydyńska 100 Żydów
Tchory 9 Polaków


Zbrodnie w nieustalonych miejscach


W nieustalonych miejscach powiatu kostopolskiego zginęło również co najmniej 291 Polaków, 4-osobowa rodzina polsko-ukraińska, 8 Ukraińców, 83 Żydów, 1 Rosjanin.


Kierownictwo terenowe OUN-B w powiecie kostopolskim


Funkcja Imię, nazwisko i pseudonim Okres działalności
przewodniczący nadrejonu Stachij Kowalczuk 1945
nadrejonowy referent organizacyjny Hryhoryj Lewczuk "Burlij" 1944
nadrejonowy referent SB Hryhoryj Torohnij "Łys" 1944


Bibliografia

  • Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia : 1939–1945. Warszawa: von borowiecky, 2000. ISBN 8387689343.