Henryk Zygalski

Henryk Zygalski (ur. 15 lipca 1908 w Poznaniu, zm. 30 sierpnia 1978 w Liss (Anglia), pochowany w Londynie) – polski matematyk i kryptolog, wychowanek Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, pracownik Uniwersytetu Poznańskiego oraz kontrwywiadu wojskowego (Biuro Szyfrów nr 4). Zespół składający się z Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego w styczniu 1933 złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma i zbudował jej działającą kopię.

Wynalazca koncepcji tzw. płacht Zygalskiego, bardzo pracochłonnych w wykonaniu perforowanych arkuszy, pomagajacych w ustaleniu kolejności wirników kodujących Enigmy.

Ekspozycja płacht Zygalskiego w brytyjskim muzeum w Bletchley Park

Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie uczył matematyki w prowincjonalnej szkole. Zmarł 30 sierpnia 1978 w Liss, pochowany został w Londynie. Otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Polskiego na Ob­czyź­nie. Po­śmier­tnie udekorowany Krzy­żem Wielkim orderu Odrodzenia Polski.

Pamiątki po Henryku Zygalskim można oglądać w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym na Starym Rynku w Poznaniu. Przed Zamkiem Cesarskim w 2007 postawiono pomnik kryptologów w formie obelisku.

Pomnik kryptologów: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego w Poznaniu

Bibliografia, linki

• Władysław Kozaczuk & Jerzy Straszak.Enigma ; How the Poles Broke the Nazi Code New York 2004 wyd.Hyppocrene Books ISBN 0-7818-0941-X
• Słownik biograficzny techników polskich, tom 16, Federacja Stowarzyszeń NaukowoTechnicznych, Warszawa 2005
• Marian Rejewski, "An Application of the Theory of Permutations in Breaking the Enigma Cipher", Applicationes Mathematicae, 16 (4), 1980, s. 543 - 559 (PDF).
• Gordon Welchman, "From Polish Bomba to British Bombe: the Birth of Ultra", Intelligence and National Security, 1986.
• Andrzej Pepłoński - "Kontrwywiad II Rzeczypospolitej (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu)", Dom Wydawniczy Bellona Warszawa, 2002.
• Władysław Kozaczuk - "Bitwa o Tajemnice: Służby wywiadowcze Polski i Niemiec 1918-1939", Książka i Wiedza Warszawa 1967, 1999.
• Andrzej Misiuk - "Służby Specjalne II Rzeczypospolitej (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu)", Dom Wydawniczy Bellona Warszawa, 1998.
• Henryk Ćwięk - "Przeciw Abwehrze (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu)", Dom Wydawniczy Bellona Warszawa, 2001.
• Dokumentacja Enigmy - liczne oryginalne komentarze analityczne i wspomnienia niepublikowane Mariana Rejewskiego