Budynek Akademii Rolniczej w Dublanach
Akademia Rolnicza w Dublanach – wyższa uczelnia o profilu rolniczym w Dublanach koło Lwowa, założona w 1858 roku.
Folwark Dublany (707 morgów = 407 ha) oddalony o 8 km od rogatki żółkiewskiej Lwowa został zakupiony 1 listopada 1853 roku przez Galicyjskie Towarzystwo Gospodarskie. 9 stycznia 1856 roku powstała tam prywatna (średnia 3-letnia) Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, a w roku 1858 otwarto tam Wyższą Szkołę Rolniczą w Dublanach. Głównym założycielem szkoły był prezes GTG Leon Sapieha.
Od roku 1878 została przejęta i finansowana przez Wydział Krajowy. W 1901 roku uzyskała prawa akademickie i nazwę Akademia Rolnicza w Dublanach. Nie udało się jej natomiast otrzymać prawa doktoryzowania i habilitowania – do końca jej istnienia szkołę kończono z tytułem agronoma. Doznała znacznych zniszczeń w czasie wojny polsko-ukraińskiej 1918/19. W wyniku zniszczenia zabudowy Akademii przyłączono ją do Politechniki Lwowskiej wraz z Wyższą Szkołą Lasową we Lwowie, z których postał w 1919 roku na Politechnice Lwowskiej osobny Wydział Rolniczo-Leśny. Wówczas studia leśne odbywały się we Lwowie, natomiast rolnicze w Dublanach.
Akademia mieściła się w jednopiętrowym budynku, zwanym "gmachem głównym", który został wzniesiony w roku 1888. Mieściły się w nim sale wykładowe, gabinety profesorskie, parę sal ćwiczeniowych i kancelaria. W pozostałych,wybudowanych w 1900 roku mieściły się: laboratoria chemii rolnej, gleboznawstwa, technologii rolniczej, a także stacja chemiczno-rolnicza oraz "internat" ("dom mieszkalny słuchaczów" – pisownia oryginalna). Istniał także Ogród Botaniczny ze szklarnią i okazałym stawem.
Na początku XX wieku na Akademię w Dublanach zapisywało się blisko 1500 studentów rocznie, w większości z Królestwa Kongresowego
Rektorzy, dyrektorzy
- Erazm Lelowski,1856-59
- Wojciech Studziński,1859-62
- Kazimierz Pańkowski,1862-68
- Zygmunt Strusiewicz,1868-78
- Juliusz Au,1878-79
- Władysław Lubomęski,1879-94
- Juliusz Fromml,1894-1906
- Józef Mikułowski-Pomorski,1906-11
- Kazimierz Jan Miczyński,1911-14
- Stefan Pawlik,1916-19
Pozostała kadra dydaktyczna i naukowa
- Stefan Dąb-Biernacki - polski generał dywizji WP
- Ludwik Finkel - polski historyk, bibliograf
- Emil Godlewski - polski botanik, chemik rolny , twórca polskiej szkoły fizjologii roślin
- Jan Hebenstreit - polski leśnik
- Karol Malsburg - polski zootechnik
- Kazimierz Adam Miczyński (junior) - polski botanik i genetyk
- Marian Raciborski - polski botanik, jeden z pierwszych w Polsce paleobotaników
- Henryk Romanowski - polski ekonomista rolny
- Karol Różycki - polski zootechnik
- Aleksander Tychowski - polski technolog rolny
- Władysław Tyniecki - polski leśnik, botanik
Znani polscy absolwenci Akademii Rolniczej w Dublanach
- Franciszek Abgarowicz - profesor SGGW i dyrektor Instytutu Zootechniki
- Stefan Alexandrowicz - profesor WSR w Poznaniu, członek PAN
- Stanisław Bac - profesor WSR we Wrocławiu, członek PAN
- Adam Brzechwa-Ajdukiewicz - generał brygady WP
- Józef Ciemnodoński - dyrektor Lwowskiej Izby Rolniczej
- Jan Cieński - ksiądz katolicki, od 1967 jedyny (tajny) biskup katolicki na powojennych obszarach Ukrainy
- Władysław Czaykowski - profesor WSR w Szczecinie
- Bogdan Dobrzański - profesor WSR w Lublinie i rektor tej uczelni, członek PAN
- Wojciech hr. Dzieduszycki - dyrektor Zakładów Młynarskich we Wrocławiu, artysta
- Władysław Herman - profesor SGGW
- Bolesław Iwicki - ichtiolog, właściciel majątku Brzozówka i Parolice
- Stanisław Jełowicki - profesor WSR w Krakowie
- Czesław Kanafojski - profesor SGGW, członek PAN
- Jan Kielanowski - profesor SGGW, dyrektor Instytutu Fizjologii i Żywienia Zwierząt PAN w Jabłonnie, członek PAN
- Stanisław Maciołowski - zarządca majątków ziemiańskich, porucznik rezerwy kawalerii Wojska Polskiego
- Aleksander Martyniak - profesor WSR w Olsztynie
- Jan Mazaraki - profesor WSR w Szczecinie
- Kazimierz Adam Miczyński (junior) - profesor WSR w Krakowie
- Arkadiusz Musierowicz - profesor SGGW, członek PAN
- Kazimierz Pańkowski - profesor, zootechnik, autor licznych publikacji z zakresu hodowli zwierząt
- Stefan Plewiński - działacz społeczny
- Włodzimierz Puchalski - fotografik
- Henryk Romanowski - profesor UMCS i WSR w Lublinie
- Adam Skoczylas - profesor SGGW
- Wanda Szczypuła - profesor Politechniki w Gdańsku
- Bolesław Świętochowski - profesor WSR we Wrocławiu, członek PAN
- Aleksander Tychowski - profesor WSR we Wrocławiu
- Dominik Witke-Jeżewski - kolekcjoner i mecenas sztuki
- Emil Wollman - profesor WSR we Wrocławiu
- Adam Wondrausz - profesor WSR w Lublinie
- Michał Wójcicki - profesor WSR w Krakowie
- Maria Wszelaczyńska - profesor Akademii Medycznej w Gdańsku
Bibliografia
- Maria Radomska. Dublany. W: Dzieje Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Red. J. Sobota, T. Szulc, J. Tyszkiewicz. AR, Wrocław 2001, s. 9-18.
http://www.lwow.home.pl/semper/dublany.html