105
59
59
Vytautas Landsbergis
Vytautas Landsbergis

Vytautas Landsbergis (ur. 18 października 1932 w Kownie) – litewski nacjonalista, głowa Państwa Litewskiego w latach 1990–1992, poseł i eurodeputowany, zwolennik „dokończenia depolonizacji Wileńszczyzny z lat 1939-1945”.

Ukończył w 1955 studia w Kon­ser­wa­to­rium Litewskim (Akademii Muzycznej). W 1969 obronił doktorat z zakresu muzykologii. W 1994 został doktorem habilitowanym nauk humanistycznych.

Od 1952 do 1990 pracował jako nauczyciel. Od 1978 do 1990 był profesorem historii muzyki w Litewskiej Akademii Muzyki. Jest autorem nagradzanej monografii o litewskim kompozytorze Mikalojusie Čiurlionisie z 1975.

Od 1988 był zaangażowany w działalność Ruchu Niepodległości Litwy Sąjūdis, należał do grupy założycielskiej tej organizacji. Do 1990 kierował radą Sąjūdisu, od 1991 jest jego honorowym przewodniczącym.

W marcu 1989 uzyskał mandat w wyborach Zjazdu Deputowanych Ludowych ZSRR, a w lutym 1990 został członkiem Rady Najwyższej Litewskiej SRR. 11 marca 1990 wybrano go jej przewodniczącym (jednocześnie głową państwa), przewodniczył w tym dniu historycznej sesji parlamentu, na której proklamowano powstanie niepodległej Republiki Litewskiej. Pod jego przywództwem Litwa stawiła opór blokadzie i zbrojnej interwencji Armii Radzieckiej oraz uzyskała międzynarodowe uznanie niepodległości.

Po wygranych przez postkomunistów z LDDP wyborach w 1992, został liderem sejmowej opozycji. W 1993 na bazie znacznej części Sąjūdisu współtworzył nowe ugrupowanie pod nazwą Związek Ojczyzny (Litewscy Konserwatyści), którym kierował przez dziesięć lat. W kadencji 1996–2000 sprawował urząd przewodniczącego Sejmu. W 1998 bez powodzenia kandydował w wyborach prezydenckich, zajmując w nich trzecie miejsce z wynikiem 15,90%. Zasiadał także w parlamencie kolejnej kadencji.

W 2004 i 2009 uzyskiwał z ramienia konserwatystów mandat deputowanego do Parlamentu Europejskiego.

W 2007 roku na miesiąc przed wyborami samorządowymi zorganizował na „wzór sowiecki akcję antypolską na Wileńszczyźnie”proponując członkom swej partii konserwatywnej, by meldowali się czasowo i fikcyjnie wokół Wilna w rejonie wileńskim, dzięki czemu w wyborach Litwini mogą tam odnieść „historyczne zwycięstwo”nad Akcją Polaków na Litwie.

Landsbergis potraktował Polaków na Wileńszczyźnie jak największych wrogów państwa litewskiego.