Nowogródzka Brygada Kawalerii (Now. BK) – wielka jednostka kawalerii Wojska Polskiego II RP.

1 kwietnia 1937 Brygada Kawalerii "Baranowicze" przemianowana została na Nowogródzką Brygadę Kawalerii. Brygada rozlokowana była na terenie Okręgu Korpusu Nr IX za wyjątkiem 3 Pułk Strzelców Konnych, który stacjonował w garnizonie Wołkowysk na terenie Okręgu Korpusu Nr III.

Organizacja pokojowa brygady w latach 1937-1939.

• Dowództwo Nowogródzkiej Brygady Kawalerii w Baranowiczach
• 25 Pułk Ułanów Wielkopolskich w Prużanach
• 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Hetmana Wielkiego Litewskiego Jana Karola Chodkiewicza w Baranowiczach
• 27 Pułk Ułanów im. Króla Stefana Batorego w Nieświeżu
• 3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego w Wołkowysku
• 9 Dywizjon Artylerii Konnej w Baranowiczach
• 9 Szwadron Pionierów w Baranowiczach
• 9 Szwadron Łączności w Baranowiczach
• Szwadron Zapasowy 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Łukowie
• Szwadron Zapasowy 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Łukowie
• Szwadron Zapasowy 27 Pułku Ułanów w Łukowie
• Szwadron Zapasowy 3 Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku

Nowogródzka BK pod dowództwem gen. bryg. Władysława Andersa została zmobilizowana 23 marca 1939 w wyniku mobilizacji alarmowej i wraz z 20 DP przetransportowana w rejon Sierpca i Płocka. Weszła w skład Armii "Modlin". 8 sierpnia brygada postawiona została w stan alarmu i skierowana nad granicę Prus Wschodnich w rejon Lidzbarka, gdzie jej zadaniem była osłona zachodniego skrzydła armii.

1 września broniła pozycji na zachód od Mławy przed niemiecką 217 Dywizją Piechoty gen. mjr. Richarda Baltzera. W dniach 2–3 września osłaniała zachodnie skrzydło armii pod Lidzbarkiem. 4 września wykonała udany odciążający atak na Petrykozy, gdzie zdobyła licznych jeńców i sprzęt. Po przełamaniu polskiej obrony pod Mławą rozpoczęła odwrót w kierunku Płocka. Tego samego dnia jej oddziały weszły w skład Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Władysława Andersa. Brygada została skierowana do obrony odcinka Wisły między Dobrzyniem a Czerwińskiem.

6 września gen. Anders został wezwany do Rembertowa, gdzie dowiedział się, że wraz ze swoją jednostką przechodzi pod rozkazy gen. Juliusza Rómmla – dowódcy tworzącej się Armii "Warszawa". 12 września Brygada dostała rozkaz uderzenia na Mińsk Mazowiecki. Natarcie ruszyło z Wiązowny 13 września wraz z Wołyńską Brygadą Kawalerii. 27 Pułk Ułanów po ciężkich walkach z niemiecką 11 Dywizją Piechoty gen. por. Maxa Bocka zdobył Maliszew (w ramach tej walki odbyła się jedna z pięciu szarż kawaleryjskich kampanii wrześniowej, w której wziął udział głównie pierwszy szwadron pułku; szarża załamała się pod ogniem niemieckich ckm, ale ułani pieszo w bardzo dramatycznym boju na bagnety zdobyli Maliszew), a 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich dotarł do toru kolejowego i zatrzymał się. Odwodowy 25 Pułk Ułanów Wielkopolskich zdobył Grzechowiska. Ostatecznie atak został jednak zatrzymany wobec braku zapowiadanego wsparcia Armii "Modlin", a oddziały zawrócone. Ponieważ kawaleria nie byłaby przydatna do obrony Warszawy, gen. J. Rómmel nakazał GO gen. Andersa wycofanie się na południe.

Dotarłszy na Lubelszczyznę, Brygada podporządkowała się gen. Stefanowi Dąb-Biernackiemu, dowódcy Frontu Północnego. Po ciężkich walkach pod Tomaszowem Lubelskim w dniach 22–24 września tylko część Brygady zdołała przerwać się przez niemiecki pierścień okrążenia. Po przebiciu się przez pozycje niemieckie pod Krasnobrodem Brygada ruszyła w kierunku Lubaczowa, gdzie 27 Pułk Ułanów drugi raz w trakcie wojny wykonał szarżę na stanowiska niemieckiego batalionu piechoty pod miejscowością Morańce. Poległo w niej lub odniosło rany 80 ułanów i oficerów. Zginęli dowódcy szwadronów rtm. Józef Kwieciński, por. Stefan Olszewski i mjr Włodzimierz Lizoń. Rankiem 27 września Niemcy uderzyli na brygadę siłami piechoty, artylerii i czołgów, powodując rozproszenie się kawalerii po okolicznych lasach.