Edward Ochab

Edward Ochab (ur. 16 sierpnia 1906 w Krakowie, zm. 1 maja 1989 w Warszawie) – komunistyczny działacz społeczny i polityczny w okresie PRL. I sekretarz KC PZPR w 1956 i przewodniczący Rady Państwa w latach 1964-1968.

W 1929 zapisał się do KPP, za co w sanacyjnej Polsce był wielokrotnie aresztowany (w latach 1933 i 1938 skazany na karę więzienia – dzięki czemu przeżył stalinowską czystkę). W 1939 roku znalazł się na terenie ZSRR. Do chwili inwazji hitlerowskiej na ZSRR przebywał w Kijowie i Saratowie, gdzie pracował w sowieckim Wydawnictwie Literatury w Językach Obcych. Po 1941 roku służył jako ochotnik w Armii Czerwonej. Współorganizator ZPP oraz I Armii Wojska Polskiego w ZSRR. Od maja 1943 w randze podporucznika był w 1 Dywizji piechoty im. Tadeusza Kościuszki jednym z czołowych oficerów politycznych (tzw. "politruków");powierzono mu funkcję wykładowcy i kierownika szkoły dla podoficerów politycznych 2 Pułku Piechoty 1 Dywizji. Pod koniec grudnia 1943 w randze porucznika został mianowany zastępcą dowódcy ds. polityczno-wychowawczych powstającej wówczas 3. Dywizji Piechoty im. R. Traugutta.

Odpowiadał za szkolenie polityczne żołnierzy; z ogromną gorliwością realizował wytyczne, które godziły w żywotne interesy Polski, służąc jednocześnie interesom sowieckim – klasycznym przykładem jest przeprowadzenie akcji na rzecz uznania przez żołnierzy tzw. linii Curzona za prawną i historycznie uzasadnioną granicę między Polską a ZSRR

W pełni popierał IV rozbiór Polski i włączenie na siłę polskich ziem wschodnich II RP do ZSRR, we wrześniu 1939 roku na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow oraz paktu Hitler-Stalin.

W styczniu 1944 wszedł w skład powołanego wówczas w Moskwie tajnego Centralnego Biura Komunistów Polskich (CBKP) jako członek specjalnego zespołu złożonego z oficerów politycznych; ich zadaniem była indoktrynacja polityczna w wojsku polskim wg linii ustalonej przez CBKP; należał do najbardziej zaufanych członków tego zespołu, np. w maju 1944 wszedł – już jako major – do specjalnej politycznej komisji weryfikacyjnej, powstałej na mocy uchwały CBKP w Armii Berlinga.

W Armii berlinga zrobił błyskawiczna karierę; w 2 połowie 1944 był już pułkownikiem i zastępcą dowódcy 1 Armii ds. polityczno-wychowawczych, a zarazem pełnomocnikiem Rady Wojennej tej armii. 25 lipca jako pełnomocnik Rady przybył na czele tzw. grupy operacyjnej (złożonej ze 152 oficerów i podoficerów) do Lublina w celu przygotowania tam siedziby PKWN. W pierwszych dniach sierpnia 1944 został włączony w skład Komitetu Centralnego PPR.

23 listopada objął kierownictwo resortu administracji publicznej PKWN. Po powołaniu 31 grudnia 1944 Rządu Tymczasowego został wiceministrem administracji publicznej.

Od kwietnia do czerwca 1945 był ministrem administracji publicznej w Rządzie Tymczasowym RP i członkiem sekretariatu KC PPR. W latach 1946-1948 skierowano go na Śląsk gdzie został I sekretarzem PPR w Katowicach. W tym czasie przewodniczył również Społem podczas bitwy o handel.

4 lutego 1947 podczas otwarcia Sejmu Ustawodawczego wygłosił mowę, w której "wyraził największą radość, że nareszcie Polska będzie miała pełny ustrój komunistyczny -i będzie wiecznie związana z tym ustrojem ze Związkiem Sowieckim. Dziękował Związkowi Sowieckiemu za pomoc udzieloną w zaprowadzaniu ustroju komunistycznego w Polsce i składając najgłębszy hołd Związkowi Sowieckiemu i jego władzom – przysiągł wieczystą miłość i wierność Sowietom.

W czerwcu 1948 objął funkcję prezesa "Centralnego Związku Spółdzielczego" (CZS) w celu spacyfikowania, niezależnego dotąd od władz państwowych, ruchu spółdzielczego.

W okresie wewnątrzpartyjnej walki z tzw. gomułkowszczyzną wiernie stanął po stronie Bolesława Bieruta, ostro atakując Władysława Gomułkę za jego tzw. "prawicowo-nacjonalistyczne odchylenia"; w nagrodę za swoją postawę we wrześniu 1948 został wybrany w skład Sekretariatu KC PPR.

Ochab sprawował po wojnie funkcje polityczne w wojsku (mianowany został generałem brygady), obejmując w 1949 funkcję wiceministra obrony narodowej (12 czerwca 1950 usunięto go) oraz szefa Głównego Zarządu Politycznego w Wojsku Polskim.

Po październiku 1956 powoli odsuwany od ważnych stanowisk partyjnych. 1957-1959 minister rolnictwa (na którym niezbyt się znał). 1957-1964 sekretarz PZPR. 1961-1964 zastępca przewodniczącego Rady Państwa, w latach 1964-1968 jej przewodniczący. W tym czasie wsławił się m.in. odmową przyjęcia w Polsce papieża Pawła VI, który zamierzał uczestniczyć w uroczystościach tysiąclecia Chrztu Polski. Ustąpił w lipcu 1968 roku.

Nigdy nie stanął przed sądem za zdradę Polski.

Prywatnie: Córka Edwarda Ochaba, Anna, jest żoną Longina Pastusiaka.