Pomnik króla Jana III Sobieskiego został ufundowany przez miasto Lwów i odsłonięty 20 listopada 1898 r. Jest dziełem lwowskiego rzeźbiarza Tadeusza Barącza, odlanym w brązie w wiedeńskiej firmie Artura Kruppa. Podstawę pomnika wykonała pracownia rzeźbiarska Juliana Markowskiego ze Lwowa.

Pomnik stanął we Lwowie na skwerze na Wałach Hetmańskich, w najbardziej reprezentacyjnym spacerowym ciągu Lwowa, tzw. Corso.

Jedyny król Rzeczypospolitej, pochodzący z najbliższych okolic Lwowa (urodzony w Olesku, często przebywający w Żółkwi, posiadający kamienicę we Lwowie i często odwiedzający to miasto) przedstawiony został w narodowym stroju, w żupanie i kontuszu, na wspiętym rumaku, przeskakującym obalone działo, kosz faszynowy i strzaskaną lawetę. Postać króla była zwrócona twarzą na południowy wschód, skąd najczęściej nadchodziło niebezpieczeństwo dla Lwowa.

Praca Barącza przypomina swą stylistyką wcześniejszy pomnik Sobieskiego w warszawskich Łazienkach z 1787 r zwłaszcza że w obu przypadkach wątpliwość wzbudzają proporcje między sylwetką konia i jeźdźca.

Gdy w lipcu 1944 Lwów został ponownie zajęty przez ZSRR, powstał projekt, by Sobieskiego przerobić na Bohdana Chmielnickiego. W 1950 przekazano jednak pomnik władzom polskim. Przez 16 lat stał w parku w Wilanowie, po czym przewieziono go do Gdańska, ustawiono na jednym z głównych placów Starego Miasta - Targu Drzewnym i 26 czerwca 1965 ponownie odsłonięto. Pomnik usytuowano tak, że król zwrócony jest w kierunku zachodnim. Oryginalna tablica z tekstem "Królowi Janowi III miasto Lwów" została ukryta i zamontowana dopiero po 1989.

Pomnik w Gdańsku (stan obecny)

Oryginalnych, brązowych tablic kartusza nigdy nie zamontowano z powrotem. Najprawdopodobniej zos­ta­ły zabetonowane w skrzy­niach wewnątrz pom­ni­ka. Obecne tablice zostały wykonane w latach dziewięć­dzie­sią­tych z pias­kow­ca przez rzeźbiarza Czesława Gajdę, który uprzednio w latach osiem­dziesiątych dokonał re­kon­struk­cji innych części kartusza.

Miejmy nadzieję że powróci jeszcze ten pomnik na swoje miejsce na skwerze na Wałach Hetmańskich we Lwowie, mieście zawsze wiernym Polsce.

Akt erekcyjny pomnika króla Jana III Sobieskiego