Lwowska szkoła matematyczna to grupa polskich matematyków pod przewodnictwem Stefana Banacha i Hugona Steinhausa, zamieszkałych we Lwowie i pracujących na wyższych uczelniach Lwowa w okresie przed II wojną światową.

Zbiorowa fotografia matematyków polskich, Lwów 1930

W odróżnieniu od war­szaw­skiej szkoły ma­te­ma­tycz­nej (wy­da­ją­cej czasopismo Fun­da­men­ta Ma­the­ma­ti­cae, zajmującej się głównie teorią mno­goś­ci, to­po­lo­gią i ich zas­to­so­wa­nia­mi), z którą są wspólnie zaliczane do polskiej szkoły ma­te­ma­tycz­nej, szkoła lwow­ska zajmowała się bardzo nowoczesną dziedziną matematyki, powstałą i rozwijaną w XX wieku, analizą funkcjonalną.

Studia Mathematica

W 1929 r. grupa ta założyła we Lwowie czasopismo Studia Mathematica, poświęcone jednej tylko gałęzi matematyki - analizie funkcjonalnej. Wydawane ono było jedynie w językach powszechnie używanych w kontaktach międzynarodowych (francuski, niemiecki, angielski). W krótkim czasie stało się nie tylko organem lwowskiej szkoły matematycznej, ale też jednym z najpoważniejszych w skali światowej czasopism w dziedzinie analizy funkcjonalnej.

Kawiarnia Szkocka

Budynek, w którym przed II wojną światową mieściła się Kawiarnia Szkocka

W czasie licznych spotkań w Kawiarni Szkockiej - ulubionym miejscu dys­kusji ma­te­ma­ty­ków lwowskich - powstała og­rom­na licz­ba nowych prob­le­ma­tów. W pewnym mo­men­cie zaczęto wpi­sy­wać je, zamiast na marmurowym blacie kawiarnianego stolika, do specjalnego ze­szy­tu, przechowywanego stale w kawiarni. Tak powstała legendarna Księga Szkocka o dużej wartości naukowej. Niektóre problematy z tej księgi znalazły rozwiązanie wiele lat po ich zapisaniu. Księga ta została uratowana z pożogi wojennej przez żonę Stefana Banacha, Łucję Banachową, a w 1972 r. ofiarowana Międzynarodowemu Centrum Matematycznemu im. Stefana Banacha.

Okres okupacji

W czasie wojny grupa ta uległa rozproszeniu w wyniku:

• tragicznej śmierci wielu jej członków (Stefan Kaczmarz został zamordowany w Katyniu, Władysław Hepter umarł w sowieckim łagrze, Antoni Łomnicki, Włodzimierz Stożek i Stanisław Ruziewicz zostali rozstrzelani przez Niemców i Ukraińców na Wzgórzach Wuleckich, Juliusz Paweł Schauder i Herman Auerbach zostali zastrzeleni przez hitlerowców w getcie lwowskim, Stanisław Saks został zamordowany przez hitlerowców w Warszawie), Marian Mojżesz Jacob i Menachem Wojdysławski zaginęli w 1942, Meier Eidelheit został zamordowany przez Niemców w 1943.
• konieczności ukrywania się z powodu żydowskiego pochodzenia (Hugo Steinhaus)
• zakazu prowadzenia działalności naukowej podczas hitlerowskiej okupacji Lwowa (1941–1944).

Część z nich (Stefan Banach, Władysław Orlicz, Jerzy Albrycht, Feliks Barański, Bronisław Knaster) ratowała swoje życie karmiąc wszy w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym prof. Rudolfa Weigla.

Okres powojenny

Po wojnie członkowie tej grupy zasilili inne ośrodki naukowe: Hugo Steinhaus przeniósł się do Wrocławia, Stanisław Mazur do Warszawy, Stefan Banach zaś z powodu ciężkiej choroby już nie zdążył przenieść się do Krakowa na przygotowaną dla niego katedrę na Uniwersytecie Jagiellońskim i zmarł we Lwowie w sierpniu 1945.

Czołowi przedstawiciele

(lista w porządku alfabetycznym)

• Herman Auerbach
• Stefan Banach
• Zygmunt Wilhelm Birnbaum
• Leon Chwistek
• Meier Eidelheit
• Władysław Hepter
• Marek Kac
• Stefan Kaczmarz
• Antoni Łomnicki
• Stanisław Mazur
• Władysław Nikliborc
• Władysław Orlicz
• Józef Pepis
• Stanisław Ruziewicz
• Stanisław Saks
• Juliusz Paweł Schauder
• Hugo Steinhaus
• Włodzimierz Stożek
• Stanisław Ulam

Bibliografia

• Roman Duda - Lwowska Szkoła Matematyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, ISBN 978-83-229-2868-4
• Kazimierz Kuratowski - Pół wieku matematyki polskiej 1920-1970, Książka i Wiedza 1973

http://matwbn.icm.edu.pl/